Ostre zapalenie ucha środkowego

Jak informują specjaliści, na ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ) przed 3. urodzinami zapada ponad 75% dzieci, przy czym połowie zdarza się to więcej niż 2 razy. To niestety choroba, która ma duże tendencje do nawracania. Skąd u dzieci bierze się OZUŚ i jak skutecznie zapobiegać nawrotom?

Ostre zapalenie ucha środkowego u najmłodszych zwykle zaczyna się od infekcji górnych dróg oddechowych. Drobnoustroje chorobotwórcze przemieszczają się z nosogardła do jamy bębenkowej i wywołują w niej stan zapalny. Wędrówce tej sprzyja specyficzna budowa trąbki słuchowej, która u dzieci jest krótka, szeroka i przebiega poziomo. Do takich sytuacji może dochodzić dosyć często, ponieważ układ odpornościowy dzieci nie jest jeszcze w pełni dojrzały i nie do końca radzi sobie z zagrożeniem. Maluchy więc wyjątkowo łatwo łapią infekcje górnych dróg oddechowych, zwłaszcza jeśli chodzą do żłobka lub przedszkola.
Za OZUŚ odpowiedzialne są zarówno wirusy, jak i bakterie. W tej ostatniej grupie główną rolę odgrywają m.in. Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae, ale też (choć rzadziej) Streptococcus pyogenes. Mogą one wcześniej bytować w nosogardzieli dziecka jako część biofilmu bakteryjnego, czyli skupiska dobrych i złych drobnoustrojów. Bakterie chorobotwórcze w biofilmie są oporne na antybiotyki i inne leki przeciwbakteryjne. Jak potwierdzają badania, ich obecność podczas infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych może aż czterokrotnie zwiększać ryzyko ostrego zapalenia ucha środkowego.

Dodatkowe czynniki ryzyka

Ostre zapalenie ucha środkowego ma spore tendencje do nawracania. O problemie lekarze mówią w przypadku co najmniej 3 zachorowań w ciągu 6 miesięcy lub ponad 4 w ciągu roku. Oprócz czynników anatomicznych, związanych ze specyficzną budową trąbki słuchowej u dzieci, oraz skłonności do infekcji na częstość zachorowań wpływ mogą mieć m.in. predyspozycje genetyczne, przerost migdałka gardłowego, refluks żołądkowo-przełykowy oraz alergia. Zapaleniom sprzyjają ponadto: sztuczne karmienie w okresie niemowlęcym, korzystanie ze smoczka, uczęszczanie do żłobka i przedszkola, a także częsty kontakt z dymem papierosowym.
Nawracające ostre zapalenie ucha środkowego jest dla dziecka niebezpieczne, bo może prowadzić np. do trwałego niedosłuchu, który sprzyja zaburzeniom w rozwoju. Specjaliści podkreślają też jego znaczenie w wymiarze społecznym i rodzinnym: często powtarzające się zapalenie ucha (i związana z tym konieczność przebywania w domu) utrudnia maluchowi kontakt z rówieśnikami, a dla rodziców jest dużym obciążeniem – zarówno psychicznym, jak i finansowym.

Skuteczna walka z nawrotami

Z nawracającym zapaleniem ucha możemy już skutecznie walczyć. Na rynku są bowiem dostępne preparaty, które pomagają w hamowaniu bakterii chorobotwórczych w jamie ustnej i uchu środkowym. Zawierają specyficzne szczepy probiotyczne, które skutecznie działają na bakterie chorobotwórcze w biofilmie bakteryjnym, zapobiegając tym samym nawrotom.
Autor: Agnieszka Pawłowska-Wypych, biotechnolog, dyrektor ds. Nauki i Rozwoju firmy Sequoia