Zespół jelita drażliwego – jak przywrócić komfort życia?
Stres, tempo życia, niewłaściwa dieta i brak ruchu mają swoje konsekwencje, chociażby w stanie naszych jelit. Obecnie już prawie co piąty człowiek diagnozowany jest pod kątem zespołu jelita drażliwego. Te przykre dolegliwości utrudniają normalne funkcjonowanie – zwłaszcza jeśli towarzyszy im biegunka. Czy można temu jakoś zaradzić?
Kilka słów o zespole jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego, znany wcześniej jako nerwica jelit to druga po przeziębieniu najczęstsza przypadłość skutkująca nieobecnością w pracy. Jest to choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym tzn. że nie wynika z nieprawidłowości w budowie jelit. Głównym objawem choroby jest stały bądź nawracający ból brzucha lub dyskomfort w jamie brzusznej trwający przez co najmniej 3 miesiące. Najczęściej odczuwa się go w podbrzuszu i lewym, dolnym odcinku jamy brzusznej. Nasila się on po posiłku a maleje po wypróżnieniu. Może mieć on różną intensywność. Ból ten wynika z silnego pobudzenia receptorów bólowych, które błędnie reagują na bodźce np. bezpieczne przesuwanie treści pokarmowej w jelicie może wywołać ból. Kolejną dolegliwością są zaparcia, wypróżnienie ma miejsce mniej niż 3 razy w tygodniu, stolec jest twardy czasem grudkowaty. Zaparcia mogą powodować: siedzący tryb życia, hamowanie wypróżnienia, nadmierne stosowanie środków przeczyszczających, zła dieta oparta o tłuszcze zwierzęce, węglowodany proste i cukry oraz picie małej ilości płynów. Zespół jelita drażliwego może także przybrać formę biegunki, wówczas ilość wypróżnień jest większa niż 3 razy dziennie, stolec jest wodnisty. Pozostałe objawy tej choroby to wzdęcia, uczucie niepełnego wypróżnienia, „przelewanie” w brzuchu, niekiedy w stolcu może zdarzyć się krew lub śluz. Zespół jelita drażliwego częściej dotyka kobiet (ok. 70%) w wieku 30-40 lat. Jest to choroba nieuleczalna, jednak jej objawy można łagodzić. W zespole jelita drażliwego możemy wyróżnić 4 rodzaje objawów: postać z przewagą biegunki (wypróżnienia więcej niż 3 razy dzienne, luźny, wodnisty stolec, nagłe parcie na stolec), postać z przewagą zaparcia (twardy stolec, mniej niż 3 wypróżnienia w tygodniu, wysiłek w trakcie wypróżniania), postać mieszana biegunkowo-zaparciowa, postać nieokreślona.
Czynniki powodujące zespół jelita drażliwego
Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są do końca poznane, wskazuje się że może on być powodowany przez współwystępowanie wielu czynników. Wśród nich wymienia się nadwrażliwość trzewną czyli zwiększone odczuwanie bólu płynącego z przewodu pokarmowego. Może być ona spowodowana przebytą infekcją przewodu pokarmowego, silnym stresem przebytym przed lub po zatruciu pokarmowym lub zwiększoną ilością komórek tucznych w błonie śluzowej jelita grubego (komórki te mają wpływ na uczulenie receptorów nerwów trzewnych, obniżają próg bólowy na bodźce czuciowe w jelicie). Drugim czynnikiem może być zaburzenie motoryki jelit (perystaltyki). Na motorykę składają się skurcze jelit, napięcia ściany jelita i przesuwanie treści pokarmowej wzdłuż jelita od żołądka w stronę końca jelita grubego. Czynności te odbywają się poza świadomością i są kontrolowane przez układ nerwowy i hormonalny. U osób z zespołem jelita drażliwego motoryka jest zaburzona – mogą występować bardzo silne, częste skurcze jelit przy delikatnym ich pobudzeniu co wywołuje bóle brzucha i biegunki. Może się także pojawić spowolnienie perystaltyki, co z kolei powoduje zaleganie treści pokarmowej w jelitach, zwiększenie ilości gazów, wzdęcia i zaparcia. Kolejnym czynnikiem wpływającym na występowanie zespołu jelita drażliwego jest zaburzenie jelitowego układu nerwowego. Kontroluje on czynności ruchowe i wydzielnicze jelit oraz przepływ krwi w jelitach. Pobudzenie pewnych receptorów głównego neurotransmitera przewodu pokarmowego, za pośrednictwem, którego funkcjonuje jelitowy układ nerwowy, powoduje wydzielanie substancji pobudzających perystaltykę jelit. Na aktywność jelitowego układu nerwowego ma wpływ uwalnianie kortykotropiny – hormonu, który jest wydzielany podczas stresu. Dlatego uważa się, że stres, zaburzenia depresyjne i lękowe mają znaczny wpływ na zaburzenia w obrębie pracy jelit. Możliwą przyczyną zespołu jelita drażliwego jest silny stres związany z krytycznymi momentami w życiu: rozwód, śmierć bliskiej osoby, utrata pracy. Wśród czynników przyczyniających się do wystąpienia zespołu jelita drażliwego wymienia się także odżywianie, a konkretnie spożywanie produktów pszenicznych, mleka, jajek, tłustych potraw oraz nadmierne spożywanie alkoholu, kofeiny, czekolady i dietę ubogą w błonnik.
Postępowanie przy zespole jelita drażliwego
Przy zespole jelita drażliwego podstawą jest zmiana sposobu odżywiania. Na początku warto obserwować swoje samopoczucie po spożyciu konkretnych posiłków – najlepiej notować swoje reakcje. Z czasem zaobserwujemy, które produkty nam służą, a które nasilają dolegliwości. Bogatsi w tę wiedzę możemy zmodyfikować dietę, choć najlepiej skorzystać z pomocy dietetyka.
Jednym z objawów zespołu jelita drażliwego są zaburzenia w prawidłowym wypróżnianiu. W przypadku zaparć najważniejsza jest właściwe odżywanie się. Jedzenie regularnie 4-5 posiłków dziennie, najlepiej w tych samych porach to podstawowa zasada. W diecie powinny znaleźć się produkty wysokobłonnikowe – błonnik bowiem pobudza perystaltykę. Dużo błonnika znajdziesz w produktach zbożowych (ciemne pieczywo, kasze, otręby, ryż dziki, musli), dodatkowo w diecie powinny znaleźć się owoce (poza bananami), warzywa (poza wzdymającymi), mleko i przetwory mleczne, zupy, ryby i mięsa. Przy tej odmianie choroby niezmiernie ważne jest także regularne picie wody – 2 litry dziennie to konieczność. Jeśli dolega nam zespół jelita drażliwego z biegunką regularne jedzenie także jest koniecznością. Ograniczmy produkty zawierające błonnik, ale nie eliminuj go całkowicie, potrzebny jest bowiem do prawidłowego trawienia pokarmów. Do menu warto dodać oczyszczone produkty zbożowe, takie jak biały ryż, białe pieczywo. Unikajmy z kolei produktów wzdymających, alkoholu, ostrych przypraw, tłustych potraw. Starajmy się również nie popijać posiłków.
Poza dietą osoby z zespołem jelita drażliwego powinny włączyć do swojego codziennego planu porcję aktywności fizycznej. Podczas uprawniania sportu obniżeniu ulega hormon stresu w organizmie. Warto także znaleźć sobie coś co uspokaja – dla niektórych jest to szydełkowanie, dla innych rysowanie, a jeszcze dla innych układanie puzzli – przy takich czynnościach, które sprawiają przyjemność zapomina się o zmartwieniach.
W przypadku długotrwałej biegunki, zwłaszcza jeśli ilość wypróżnień przekracza 3 razy na dobę konieczne jest nawadnianie organizmu – istnieje bowiem spore ryzyko odwodnienia. Poza zwykłą wodą sięgnij po doustny płyn nawadniający np. ORSALIT®, który nie tylko nawadnia organizm ale uzupełnia także poziom elektrolitów w organizmie, które pod wpływem biegunki organizm traci. Szczególnie polecany jest ORSALIT®plus smektyn. Ten innowacyjny produkt skraca bowiem czas trwania biegunki, chroni jelita oraz żołądek przez szkodliwymi mikroorganizmami dzięki zawartości smektynu duwoktanoościennego. Jest to naturalny glinokrzemian, który posiada właściwości absorbowania wirusów i bakterii i toksyn bakteryjnych, działa miejscowo tylko w świetle przewodu pokarmowego, wytwarza barierę ochronną powlekającą błonę śluzową przewodu pokarmowego. Pozwala to na zmniejszenie stanu zapalnego, zredukowanie przepuszczalności błon śluzowych, poprawę konsystencji stolców, zmniejszenie ich objętości oraz skrócenie czasu trwania objawów. ORSALIT®plus smektyn poza tym, że skraca czas trwania biegunki, nawadnia i uzupełnia poziom elektrolitów w organizmie niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
Zespół jelita drażliwego jest przypadłością, która utrudnia codzienne aktywności. Niestety na dzień dzisiejszy nie znaleziono na nią lekarstwa dlatego tak ważna jest w przypadku wystąpienia tego schorzenia zmiana trybu życia. Właściwa dieta, ruch, relaks oraz nawadnianie organizmu z pewnością pomogą ograniczyć wystąpienia objawów choroby.
