Dieta młodego Einsteina

Zdrowe, szczęśliwe i inteligentne – każdy rodzic marzy o tym, by jego dziecko było właśnie takie. Nie każdy jednak wie, jak duży wpływ na rozwój mózgu i inteligencji malucha ma dieta. Odpowiedni sposób żywienia w trakcie 1000 pierwszych dni życia, okresie liczonym już od chwili poczęcia, to niezawodny sposób na wsparcie naturalnego potencjału dziecka.

Zdumiewający mózg

Rozwój układu nerwowego zaczyna się w chwili poczęcia. Już kilkanaście dni po zapłodnieniu powstają pierwsze struktury mózgu, który odtąd będzie rozwijał się nieprzerwanie przez całe życie człowieka. Najbardziej dynamiczny okres rozwoju, w tym tworzenie się komórek neuronowych i połączeń między nimi (synaps), przypada na okres płodowy i pierwsze lata życia dziecka.

Już w 6. miesiącu życia mózg niemowlęcia osiąga 50% swojego finalnego rozmiaru, a do 3. roku życia – aż 85%. Oznacza to, że w ciągu pierwszych trzech lat masa mózgu zwiększa się aż czterokrotnie! To ogromny wydatek energetyczny dla młodego organizmu, a także duże wyzwanie rozwojowe oraz żywieniowe. Między innymi dlatego sposób komponowania diety małego dziecka są w tym okresie jest tak ważne.

Mózg jest organem tyleż potężnym, co wrażliwym – silnie reaguje na wszelkie czynniki środowiskowe, w tym na odpowiednią podaż i jakość składników odżywczych. W czasie 1000 pierwszych dni co sekundę w mózgu dziecka powstają 2 miliony nowych połączeń między neuronami. Nigdy już rozwój mózgu dziecka oraz tworzenie się struktur jego przyszłej inteligencji i zdolności poznawczych nie będą tak dynamiczne jak w tym okresie!

To, co najlepsze

Na szczęście rozwój mózgu dziecka można wspierać już od samego początku dzięki zrównoważonej diecie przyszłej mamy. Ciąża rozpoczyna 1000-dniowy okres tzw. „programowania żywieniowego”, dlatego już w tym czasie warto szczególnie przestrzegać zaleceń żywieniowych. Stawka jest wysoka: badania wykazały na przykład, że dzieci kobiet, które regularnie uzupełniały swoją dietę w ciąży kwasami omega 3, cechują się wyższym poziomem inteligencji niż ich rówieśnicy, pozbawieni takiej suplementacji¹. Ważna jest też odpowiednia podaż jodu w diecie przyszłej mamy. Oba składniki znajdziemy w tłustych rybach morskich i algach, ale warto pamiętać też o jego obecności w soli jodowanej.

Od chwili narodzin natomiast, aż do końca 6. miesiąca życia niemowlęta powinny być – zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) – karmione wyłącznie mlekiem matki. W tym czasie pokrywa ono w pełni zapotrzebowanie malucha na energię i składniki odżywcze. Karmienie piersią wspiera też rozwój procesów poznawczych niemowląt².

Karm i zaspokajaj jego ciekawość

W drugim półroczu życia dziecka nadchodzi czas, gdy mleko mamy przestaje wystarczać. Zaspokaja ono już tylko ok. 70% zapotrzebowania energetycznego malucha między 6. a 9. miesiącem życia³. Należy więc stopniowo wprowadzić do diety nowe produkty (zaczynając od warzyw). Konieczna jest też zmiana konsystencji dań: od gładkiego puree, poprzez przeciery z grudkami, aż po posiłki rozdrobnione, i wreszcie – bez żadnej ingerencji. Rozszerzanie diety to, oprócz dostarczania potrzebnych składników odżywczych i poszerzania horyzontów kulinarnych, także rozwój małej motoryki, zdolności poznawczych dziecka i nowe bodźce zmysłowe: smakowe, dotykowe, wzrokowe i węchowe. Maluch przy jedzeniu poznaje kolory, kształty, faktury i temperatury. Rozwija spostrzegawczość, uczy się podejmowania decyzji oraz kształci koordynację oko-ręka. Pobudzanie zmysłu dotyku wiąże się też z przyspieszeniem procesu mielinizacji, odpowiedzialnej za szybszy przekaz informacji między komórkami oraz powstawanie nowych połączeń nerwowych.

Czym karmić mózg małego geniusza?

Najcenniejszym składnikiem pokarmowym dla rozwijającego się mózgu są wielonienasycone kwasy tłuszczowe z grupy omega 3, szczególnie kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz kwas arachidonowy (AA) z grupy omega 6, niewytwarzane w organizmie. Związki te są kluczowe dla budowania komórek nerwowych i połączeń, odpowiadających za przekazywanie bodźców. Odpowiednia ilość kwasów w diecie wspiera rozwój poznawczy, zapamiętywanie oraz umiejętności językowe.

Najbogatszym ich źródłem są: tłuste ryby (makrela, śledź, łosoś czy sardynki) i algi, ale można je znaleźć też w orzechach, pestkach dyni, migdałach, siemieniu lnianym, oleju rzepakowym i lnianym. Niezbędna dla mózgu dziecka jest też odpowiedniej jakości woda, ponieważ pełni ona rolę substancji budulcowej w organizmie i uczestniczy w transporcie składników odżywczych.

Nawyki – inwestycja na całe życie

Dla małego dziecka szczególnie ważne są regularne posiłki. Przerwy między nimi dłuższe niż 3-4 godziny sprawiają, że spada jego wydolność fizyczna i umysłowa. Maluch nie umie się skupić, a jego nastrój się pogarsza. Dobrze jest zadbać o regularne dostawy glukozy, odpowiedzialnej za prawidłowy przepływ informacji pomiędzy komórkami. Jednak uwaga: glukoza powinna być dostarczana dziecku regularnie, w formie węglowodanów złożonych – pełnoziarnistych produktów zbożowych, pieczywa razowego, makaronów czy brązowego ryżu. Szczególnie duży jej ubytek następuje w czasie nocnego wypoczynku, dlatego ważnym elementem jadłospisu dziecka jest wartościowe śniadanie. Kolacja z kolei powinna być lekka, aby trudności trawienne nie zakłócały spokojnego snu dziecka. W jego trakcie dokonuje się bowiem utrwalanie informacji, które wcześniej w postaci bodźców dotarły do mózgu.

Jak widać, układanie jadłospisu małego dziecka i dbałość o odpowiedni dobór i jakość produktów w jego diecie wcale nie należą do łatwych zadań. Cenną pomocą dla rodziców może być w tej dziedzinie praktyczny kalendarz żywienia dziecka w 1000 pierwszych dni (0-36 miesiąc). Jest to innowacyjne narzędzie, w prosty sposób przedstawiające najważniejsze zalecenia żywieniowe dla dzieci od urodzenia aż do 3. roku życia. Kalendarz dostępny jest bezpłatnie na stronie: www.1000dni.pl/kalendarz-zywienia

Do rodzinnych nawyków warto też włączyć regularne spożywanie posiłków, najlepiej w rodzinnym gronie. Dzieci uczą się bowiem głównie przez naśladowanie. Od rodziców – obserwując ich zwyczaje – uczą się miłości do warzyw i owoców, komponowania różnorodnych posiłków czy picia wody. Na tę ważną lekcję macie tylko i aż 1000 pierwszych dni.