Cesarskie cięcie a mikrobiota jelitowa: Jak wspierać odporność niemowlęcia?
Podczas porodu naturalnego jelita dziecka zasiedlane są przez dobroczynne bakterie pochodzące z dróg rodnych mamy. Poród to jednak sytuacja, która jest dynamiczna i nie zawsze możliwa do przewidzenia. Czasami, z różnych powodów lekarze mogą podjąć decyzję o przeprowadzeniu cięcia cesarskiego, aby zadbać o bezpieczeństwo zarówno mamy, jak i dziecka. Co w sytuacji, gdy maluszek nie ma bezpośredniego kontaktu z mikrobiotą mamy? W jaki sposób wspierać odporność takiego niemowlęcia? Podpowiadamy.
Mikrobiota jelitowa i jej znaczenie
Podczas porodu oraz w pierwszych latach życia, jelita dziecka zasiedlane są przez korzystne bakterie, które tworzą mikrobiotę jelitową. Mikrobiota ta to złożony ekosystem mikroorganizmów1, który kształtuje się w wieloetapowym procesie, najintensywniej przebiegającym w ciągu 3 pierwszych lat po narodzinach. Bifidobakterie uważane są za jeden z pierwszych pożądanych rodzajów bakterii kolonizujących jelita noworodka. Bifidobakterie są zazwyczaj przekazywane niemowlęciu przez mamę – podczas porodu lub poprzez karmienie piersią2. To dlatego poród naturalny oraz karmienie piersią mają kluczowe znaczenie dla rozwijającego się układu immunologicznego, ponieważ korzystne bakterie pozytywnie wpływają zarówno na jego rozwój, jak i funkcjonowanie.
Czy wiesz, że…
Jelita, choć są częścią układu pokarmowego, specjaliści uznają je za istotny element systemu immunologicznego3 – aż 70-80% komórek odpornościowych organizmu znajduje się właśnie w jelitach.
Czasem plan porodu zmienia się w ostatniej chwili
Choć wiele przyszłych mam dąży do porodu naturalnego, zdarza się, że rzeczywistość bywa inna. Z różnych przyczyn, mających na celu ochronę zdrowia oraz życia mamy i noworodka, lekarze czasem podejmują decyzję o przeprowadzeniu cięcia cesarskiego. W takiej sytuacji noworodek nie ma bezpośredniego kontaktu z mikrobiotą mamy. Niezależnie jednak od drogi, jaką dziecko przyszło na świat, istnieją skuteczne metody wspierania jego mikrobioty jelitowej po narodzinach. Jednym z najważniejszych elementów jest prawidłowe żywienie, które stanowi fundament harmonijnego rozwoju, w tym kształtowania odporności.
Najlepsze wsparcie dla odporności
Zgodnie z rekomendacjami ekspertów ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) należy dążyć do wyłącznego karmienia dziecka piersią przez 6 pierwszych miesięcy jego życia4, a po tym czasie kontynuować podawanie kobiecego pokarmu przy jednoczesnym urozmaicaniu diety. Mleko mamy to skarbnica składników odżywczych, m.in. witamin i składników mineralnych kluczowych dla harmonijnego wzrostu oraz rozwoju młodego organizmu, w tym odporności. Karmienie piersią stanowi więc złoty standard żywienia niemowląt i jest jedną ze strategii wspierania rozwoju i kształtowania mikrobioty jelitowej u niemowląt urodzonych przez cesarskie cięcie. Nie warto się poddawać, gdy na mlecznej drodze pojawią się trudności – wiele z nich udaje się pokonać przy wsparciu położnej lub doradcy laktacyjnego. Dzięki swojemu doświadczeniu i cennym wskazówkom udowadniają mamom, że karmienie piersią po cesarskim cięciu jest możliwe.
Czy wiesz, że…
W badaniu wykazano, że Bifidobacterium breve był najczęściej izolowanym gatunkiem bifidobakterii w mleku kobiecym5,6. Dowiedziono również, że mikrobiota jelitowa niemowląt karmionych piersią zdominowana jest przez bakterie z rodzaju Bifidobacterium, co wpływa na kształtowanie układu immunologicznego7.
Co w sytuacji, gdy karmienie piersią jest niemożliwe?
Jeśli trudności w kontynuowaniu karmienia piersią nie uda się jednak pokonać, rodzice nadal mogą skutecznie wspierać rozwój niemowlęcia. W takiej sytuacji z pomocą pediatry powinni wybrać mleko następne dostosowane do potrzeb swojego dziecka. Mleko następne potencjalnie wspiera niemowlęta urodzone przez cesarskie cięcie, które – jak wynika z badań8,9,10 – mają niższe poziomy tych rodzajów bakterii w jelitach, a wyniki 17 badań potwierdzają bezpieczeństwo Bifidobacterium breve M-16V11.
Rozwiązanie, kiedy mama nie może karmić piersią
Z myślą o niemowlętach urodzonych przez cesarskie cięcie, które z różnych powodów nie są karmione piersią, naukowcy Nutricia opracowali pierwszą na rynku formułę Bebilon PROfutura CESARBIOTIK 2 dla niemowląt po ukończeniu 6. miesiąca życia, z dodatkiem bakterii z rodzaju Bifidobacterium (B. breve M-16V). To mleko następne zawiera również składniki naturalnie występujące w mleku matki: HMO 2’FL, immuno-kompozycję, czyli witaminy A, C, D i cynk dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, jod dla prawidłowego rozwoju poznawczego, wapń i magnez dla mocnych kości, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 (DHA i ALA) dla rozwoju mózgu i omega 6 (AA)12. Produkt zawiera również oligosacharydy GOS/FOS, które odwzorowują kompozycję oligosacharydów mleka matki.
Chcesz wiedzieć więcej? Zapytaj eksperta
Jeśli masz pytania na temat żywienia lub innych sposobów wspierania odporności niemowlęcia urodzonego drogą cesarskiego cięcia, zadaj je ekspertom poprzez stronę www.BebiProgram.pl. Tam znajdziesz również artykuły, porady i narzędzia przygotowane we współpracy ze specjalistami.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
1Yatsunenko T, Rey FE, Manary MJ, Trehan I, Dominguez-Bello MG, Contreras M, et al. Human gut microbiome viewed across age and geography. Nature. 2012;486:222–7.
2Harmsen HJ, Wildeboer-Veloo AC, Raangs GC, Wagendorp AA, Klijn N, Bindels JG, et al. Analysis of intestinal flora development in breast-fed and formula-fed infants by using molecular identification and detection methods. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2000;30:61-7.
3West CE et al. (2015) J Allergy Clin Immunol 135:3-13.
4World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.
5Fernandez L, Langa S, Martin V et al. The microbiota of human milk in healthy women. Cell Moll Biol (Noisy-le-grand) 2013;59: 31-42.
6Martin R, Jimenez E, Helling H et al. Isolation of bifidobacterial from breast milk and assessment of the bifidobacterial population by PCR-denaturing gradient gel electrophoresis and quantitative real-time PCR. Appl Environ Microbiol 2009;75:965-969.
7Cukrowska B, Bierła JB, Zakrzewska M et al. The he Relationship between the Infant Gut Microbiota and Allergy. The Role of Bifidobacterium breve and Prebiotic Oligosaccharides in the Activation of Anti-Allergic Mechanisms in Early Life. Nutrients 2020 Apr; 12(4):946.
8Biasucci G., Rubini M., Riboni S., Morelli L., Bessi E., Retetangos C. Mode of delivery affects the bacterial community in the newborn gut. Early Hum. Dev. 2010;86:13–15.
9Pan K., Zhang C., Tian J. The effects of different modes of delivery on the structure and predicted function of intestinal microbiota in neonates and early infants. Pol. J. Microbiol. 2021;70:45–55.
10Sirilun S., Takahashi H., Boonyaritichaikij S., Chaiyasut C., Lertruangpanya P., Koga Y., Mikami K. Impact of maternal bifidobacteria and the mode of delivery on Bifidobacterium microbiota in infants. Benef. Microbes. 2015;6:767–774.
11Boon Wong et al. Nutrients.2019;11(8):1724.
12Zgodnie z przepisami prawa zawiera witaminy A, C, D, cynk, jod, wapń, magnez oraz DHA i ALA.
