Wegetarianizm w okresie ciąży i karmienia piersią – nowy trend czy zdrowy styl życia?

Dieta wegetariańska, jak każda dieta eliminacyjna, posiada grono swoich zwolenników oraz przeciwników. Niezależnie od tego, do jakiej grupy należymy, powinniśmy zastanowić się, w jaki sposób wpływa ona na nasze zdrowie, ponieważ ostatnio cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że większość schorzeń występujących w dorosłości, ma swój początek w życiu płodowym, możemy stwierdzić, że rodzaj diety stosowanej w ciąży również będzie znaczący w kontekście zdrowia naszego dziecka.

Ciąża jest okresem intensywnego rozwoju płodu, charakteryzującym się złożonością wielu procesów metabolicznych. Zróżnicowana dieta odgrywa niebagatelną rolę, ponieważ odpowiednie spożycie makroskładników i mikroelementów bezpośrednio wpływa na przebieg ciąży i jakość mleka matki. Okres laktacji również zasługuje na szczególną uwagę, ponieważ zapotrzebowanie kaloryczne kobiet w tym czasie wzrasta, a niedobory pokarmowe mogą negatywnie wpłynąć na stan zdrowia mamy i dziecka. Wpływ diety bezmięsnej na zdrowie kobiet zależy od rodzaju, ilości, różnorodności i biodostępności spożywanych składników odżywczych. Obecnie wyróżnia się kilka rodzajów diet wegetariańskich, wykluczających z diety spożycie mięsa.
Największą popularnością cieszą się:
– pescowegetarianizm – dopuszczający jedzenie ryb,
– laktoowowegetarianizm – niewykluczający spożycia nabiału i jaj,
– laktowegetarianizm – wykluczający dodatkowo spożycie jaj,
– weganizm – zakładający spożywanie produktów jedynie pochodzenia roślinnego.

Korzyści diety bezmięsnej

Wegetarianie wykazują mniejsze ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca, cukrzycę typu 2, nadciśnienie oraz otyłość. Niskie spożywanie tłuszczów nasyconych (zawartych w produktach zwierzęcych), z jednocześnie wysokim spożyciem produktów pełnoziarnistych i roślin strączkowych, zapewnia niższy poziom cholesterolu oraz przyczynia się do prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Ponadto obserwuje się mniejsze ryzyko zaparć, uchyłkowatości jelit, kamieni żółciowych i zapalenia wyrostka robaczkowego. W grupie kobiet stosujących dietę bezmięsną zanotowano również wyższy poziom kwasu foliowego.

Naturalnie, kwas foliowy znajduje się w produktach roślinnych i minimalizuje ryzyko występowania wad cewy nerwowej.

Abstrahując od definicji wegetarianizmu, duże korzyści zdrowotne przynosi spożywanie owoców i warzyw – są one bogate w przeciwutleniacze wspomagające naszą odporność. W najnowszych badaniach wykazano, że ciężarne wegetarianki mają niższe BMI w porównaniu z kobietami stosującymi konwencjonalną dietę oraz wykazują mniejsze ryzyko występowania nadwagi i otyłości 4–5 lat po porodzie.

Co w przypadku niezbilansowanej diety?

Należy zaznaczyć, że oprócz wielu korzyści, nieprawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska może nieść za sobą wiele konsekwencji – w jednym z badań wykazano, że 38% kobiet będących na diecie bezmięsnej wykazuje wyższy poziom homocysteiny w porównaniu do reszty społeczeństwa. Homocysteina jest aminokwasem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, natomiast jej zbyt wysoki poziom predysponuje do występowania chorób serca, wylewów czy też poronień. Hiperhomocysteinemia koreluje często z niskim poziomem witaminy B12, który może być przyczyną niedokrwistości i ogólnego osłabienia organizmu. Natomiast musimy być czujni, ponieważ niedobór witaminy B12 może występować również bez współistniejącej anemii. Każda osoba stosująca dietę wegetariańską powinna regularnie oceniać poziom witaminy B12. O normach witaminy B12 mówimy, kiedy osiąga ona wartość 148-740 pmol/L, a dawka suplementu powinna być dobrana indywidualnie, na podstawie poziomu istniejącego niedoboru.

Część wegetarianek wykazuje też zmniejszoną gęstość mineralną kośćca, która predysponuje do osteoporozy – pamiętajmy, że każdy, niezależnie od rodzaju stosowanej diety powinien suplementować witaminę D3. Obecnie jednak wiadomo, że obserwowane niedobory mikro i makroelementów oraz gorsze wyniki parametrów krwi były spowodowane złym planowaniem posiłków, nieodpowiednim bilansem produktów odżywczych oraz brakiem suplementacji witamin – B12 i D3.

Zmiany w organizmie kobiety

W okresie ciąży i laktacji zapotrzebowanie na białko wzrasta do 71g/dzień, w porównaniu z 46g/dzień u kobiet niebędących w ciąży. Na niedobory białka powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, ponieważ mogą zmniejszać one produkcję mleka. Na stężenie białka w mleku kobiecym nie wpływa źródło jego pozyskiwania, więc może być ono pozyskiwane z produktów roślinnych – rośliny strączkowe, orzechy, tofu i jajka. Mimo tego, że diety wegetariańskie są zwykle bogate w węglowodany, w okresie laktacji potrzebne są dodatkowe rezerwy energii – zapotrzebowanie kaloryczne wzrasta w tym czasie o ok. 400 kcal. Różnica w składzie mleka kobiet będących na diecie wegetariańskiej w porównaniu z kobietami stosującymi dietę konwencjonalną dotyczy kwasu DHA, omega-3 i omega-6. U wegetarianek obserwuje się niższe poziomy kwasu DHA oraz wyższą zawartość kwasów omega-3 i omega-6. Kwasy tłuszczowe omega-3 wpływają korzystnie na rozwój mózgu i prawidłowe funkcjonowania siatkówki oka. Niedobór witaminy B12, witaminy D3, wapnia i DHA podczas laktacji może powodować trwałe zaburzenia neurologiczne u niemowląt i niską mineralizację ich kości. Uwagę powinniśmy zwrócić również na spożywanie odpowiednich ilości kwasu askorbinowego. Jego największe ilości występują w siarze (mleku występującym przez pierwsze dni laktacji). Witamina C stymuluje produkcję leukocytów, których główną funkcją jest produkcja przeciwciał. Uważa się, że istnieje zależność między ilością spożywanej witaminy C a obecnością jej w mleku matki. Optymalne ilości kwasu askorbinowego znajdziemy w owocach i warzywach. W okresie ciąży i połogu witamina E zapewnia niezbędną ochronę antyoksydacyjną dla płodu i noworodka oraz stymuluje rozwój układu odpornościowego.
Na wybór diety wegetariańskiej wpływa wiele czynników, są nimi m.in. kwestie: etyczne, zdrowotne, ekonomiczne i środowiskowe.

Kraje rozwijające się, w których wybór diety wegetariańskiej podyktowany jest względami społeczno-ekonomicznymi, obarczone są największym odsetkiem niedoborów pokarmowych. U kobiet, które nie bilansują odpowiednio swoich posiłków, obserwuje się zmniejszoną zdolność przenikania składników odżywczych przez łożysko oraz mniejsze rozmiary płodu. Najważniejsze, by specjaliści oceniali, monitorowali i w razie potrzeby – wprowadzali zmiany, w celu poprawy zdrowia kobiet, z poszanowaniem ich wyborów. Jeżeli dieta wegetariańska jest odpowiednio zaplanowana i obejmuje zdrową żywność, może być odpowiednia pod względem odżywczym dla każdej osoby, niezależnie od wieku. Eksperci do spraw żywienia uważają, że odpowiednio zbilansowana dieta wegetariańska – w tym wegańska w okresie ciąży i karmienia piersią jest zdrowa. Badania pokazują, że noworodki wegetarianek rodzą się o czasie i mają prawidłową masę urodzeniową.

Literatura: Ginekol Pol. 2014;85:318-20 PTGiP ; Spożywanie kwasu dokozaheksaenowego (DHA) przez matkę wspomaga prawidłowy roz­wój mózgu u płodu i niemowląt karmionych piersią. Korzystny efekt jest osiągany w przypadku spożywania 200 mg DHA w stosunku do normalnego spożycia kwasów omega-3 dla dorosłych tj. przykładowo 250 mg DHA i EPA; Spożywanie kwasu dokozaheksaenowego (DHA) przez matkę wspomaga prawidłowy roz­wój oczu u płodu i niemowląt karmionych piersią. Korzystny efekt jest osiągany w przypadku spożywania 200 mg DHA w stosunku do normalnego spożycia kwasów omega-3 dla dorosłych tj. przykładowo 250 mg DHA i EPA. ; Rosa L et al. Int J Mol Sci. 2017;18(9):1985. Ochoa TJ, Sizonenko SV. Biochem Cell Biol. 2017;95(1):22-30

Tekst: Aleksandra Przekwas, położna, seksuolożka. Na co dzień edukuje przyszłych rodziców i przygotowuje kobiety do świadomego przeżywania ciąży oraz porodu w szkole rodzenia
Mama Gaja

ekspert_aleksandra_przekwas

zdj otwierające: Pixabay

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

Wykryto blokadę reklam!!!

Wykryliśmy, że używasz rozszerzeń do blokowania reklam. Prosimy, wesprzyj nas, wyłączając blokadę reklam.

Powered By
Best Wordpress Adblock Detecting Plugin | CHP Adblock