Pielęgnacja dziecięcej skóry – jak sobie radzić z atopią u niemowląt?
„Każdy jest kowalem swojego losu” mówi znane i chętnie cytowane przysłowie. Ale czy faktycznie jest tak, że sami decydujemy o naszej przyszłości? Każdy z nas rodzi się ze ściśle określonym bagażem cech, predyspozycji, talentów. Niestety w tym rodowym spadku otrzymujemy też skłonności do konkretnych schorzeń. O ile na późniejsze koleje losu mamy większy bądź mniejszy wpływ, o tyle na zestaw początkowy – niekoniecznie.
Przykładem, który kłóci się z tym przysłowiem jest niemowlę, u którego zostaje zdiagnozowana atopia. Tak naprawdę ani dziecko, ani rodzice nie są tu winni – choroba ma złożone przyczyny, które dopiero są odkrywane. Za jej główną przyczynę uznaje się czynniki genetyczne związane z układem odpornościowym i otaczającym nas środowiskiem. Niestety coraz więcej rodziców musi zmierzyć się z tą chorobą, gdyż atopia jest określana mianem najczęściej występującej, przewlekłej przypadłości w okresie dzieciństwa i może się pojawić już w pierwszych miesiącach życia.
Atopia
Pod tym pojęciem rozumiemy zespół schorzeń, dla których wspólnym mianownikiem jest nieadekwatna, tj. nadmierna, reakcja organizmu na czynnik występujący w otoczeniu, np. pokarm, kosmetyki, szorstkie ubranie, który dla zdrowych osób jest obojętny. Poprzez nadmierną reakcję rozumie się wystąpienie np.: pokrzywki, kataru siennego, astmy oskrzelowej, zapalenia spojówek czy atopowego zapalenia skóry (AZS), które stanowi formę atopii objawiającą się na skórze.
AZS – czyli swędzący problem
W pierwszych miesiącach życia atopia przybiera najczęściej postać AZS. Z czym nam, rodzicom, przyjdzie się zmierzyć w tym okresie? Jednym z głównych objawów choroby jest świąd, który u niemowląt wywołuje rozdrażnienie, niepokój oraz problemy ze snem, gdyż objawy nasilają się szczególnie w nocy. Często, nawet nieświadomie, dziecko zaczyna się drapać, co prowadzi do uszkodzenia ciągłości naskórka i nasila stan zapalny. W konsekwencji bakterie i alergeny mają ułatwione zadanie, gdyż bez trudu mogą wnikać przez uszkodzoną barierę skórną, wywołując wysypkę. AZS charakteryzuje także występowanie chorobliwej suchości skóry. Co ciekawe, u niemowląt często to świąd, a nie suchość skóry jest pierwszym sygnałem choroby.
AZS – zmienna choroba
Pierwsze zmiany najczęściej pojawiają się na skórze policzków ok. 3. miesiąca życia i mają postać rumienia, któremu towarzyszą grudki oraz pęcherzyki. Z czasem, bo ok. 4. roku życia, zmiany zaczynają dotykać zgięć łokciowych, kolanowych czy szyi i utrzymują się w tych miejscach w kolejnych latach. Dodatkowo charakterystyczne jest współwystępowanie na twarzy nagłego zaczerwienienia skóry i świądu wywołanych np. stresem lub gwałtownymi emocjami. Skóra w miejscu zmian jest przesuszona i pogrubiona. AZS występuje z różnym stopniem nasilenia, który określamy jako: zaostrzenie, gdy problemy skórne są szczególnie dokuczliwe i remisję, gdy praktycznie ustępują.
Pielęgnacja podstawą leczenia
W AZS podstawą leczenia są regularnie powtarzane i konsekwentnie stosowane zabiegi pielęgnacyjne. Może brzmieć to zaskakująco, gdyż wyobrażamy sobie, że lekarz przepisze nam maść, która wyleczy skórę naszego dziecka. Z racji, że atopia jest chorobą przewlekłą, w stanach zaostrzenia stosuje się preparaty z różnych grup (glikokortykosteroidy, antybiotyki, inhibitory kalcyneuryny), jednak to codzienna pielęgnacja jest kluczem do kontroli choroby. Ważne jest, by o stosowaniu preparatów nawilżająco-natłuszczających pamiętać również wtedy, gdy zmiany skórne ustępują, czyli w okresie remisji. Preparaty do pielęgnacji powinny być odpowiednio dobrane do szczególnie wymagającej skóry dziecka. Wskazane jest stosowanie nawilżająco-natłuszczających preparatów zarówno do kąpieli, jak i później, po kąpieli, po delikatnym osuszeniu skóry.
Mniej znaczy więcej
Wybierając właściwą pielęgnację dla swojego dziecka, warto być cierpliwym, ponieważ na rynku dostępna jest cała gama produktów przeznaczonych do atopowej skóry dziecka, dzięki czemu rodzice szybko dowiadują się, co służy maluchowi, a których preparatów do pielęgnacji należy unikać.
Na co warto zwrócić uwagę? Istotne jest, by czytać skład produktów, ponieważ często zawierają niepotrzebne dodatki, jak środki zapachowe czy konserwanty. Wskazane jest, by taki preparat zawierał składniki o charakterze natłuszczającym, by odbudować zaburzoną przez AZS strukturę lipidową skóry; składniki o charakterze nawilżającym, by dostarczyć wodę do przesuszonej skóry; składniki o potwierdzonym bezpieczeństwie stosowania, o których wiemy, że są stabilne i przebadane oraz że nie zmienią swoich właściwości podczas stosowania preparatu; składniki niewywołujące podrażnień, a w preparatach do kąpieli – łagodne środki oczyszczające skórę, czyli nie powodujące jej dodatkowego przesuszenia.
Terapia preparatami nawilżająco-natłuszczającymi nie tylko przynosi znaczącą ulgę w AZS, ale stanowi ważny element leczenia. Uważa się, że najlepszym preparatem na skórę z AZS jest ten, który lubi się używać. W pielęgnacji niemowlęcia z atopią warto poświęcić czas, by znaleźć właściwe i akceptowane przez malucha preparaty, gdyż tylko wtedy będzie je można stosować regularnie, co stanowi klucz w terapii AZS.
Tekst: Farmina sp. z o.o.
Zdjęcie otwierające: Adobe Stock
