Prawie 60 tysięcy dzieci w Polsce wie już, czym jest 100% sok!

Jak pokazują badania, dzieci w Polsce jedzą owoce i warzywa tylko kilka razy w tygodniu – to znacznie poniżej zalecanej normy^[1]. Naprzeciw temu problemowi wyszedł program edukacyjny „Soki i musy – witaminy w SMART formie”, którego uczestnicy dowiedzieli się, że codziennie należy spożywać minimum 400 g owoców i warzyw w pięciu porcjach, z których jedną można zastąpić szklanką soku lub saszetką musu. Program w minionym roku szkolnym zrealizowało prawie 60 tysięcy dzieci z ponad 2 000 klas I-III szkół podstawowych w całej Polsce.

Program „Soki i musy – witaminy w SMART formie” był organizowany przez Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków (KUPS) w ramach trzyletniej kampanii edukacyjno-informacyjnej o tej samej nazwie.

Do udziału w programie swoje klasy zgłosiło ponad 2 000 nauczycieli, a łącznie zapisane klasy liczyły prawie 60 tysięcy uczniów z całej Polski. Zajęcia edukacyjne zostały przeprowadzone przez nauczycieli w oparciu o materiały merytoryczne i dydaktyczne opracowane przez ekspertów programu prof. UW dr hab. Małgorzatę Żytko oraz dr Agnieszkę Kozioł-Kozakowską z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Program spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem ze strony nauczycieli, przewyższając oczekiwania organizatorów. Wielu z nich zaangażowało się w realizację programu znacznie ponad przewidziany zakres – organizowali swoim podopiecznym wycieczki do tłoczni soków, dzielili się wrażeniami w mediach społecznościowych, angażowali swój prywatny czas, by jak najwięcej wiedzy przekazać dzieciom. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie zgłoszeń wysłanych do konkursu – było ich ponad 540, a przygotowane zostały przez blisko 6 tysięcy dzieci z całego kraju.

Wyniki konkursu plastycznego

Każda klasa, która zrealizowała cykl zajęć pod okiem koordynującego nauczyciela, mogła wziąć udział w konkursie plastycznym, przesyłając dwie prace konkursowe – plakat oraz dowolnie wybraną formę plastyczną (np. ulotkę, broszurę lub komiks), promujące spożywanie 100% soków i musów owocowo-warzywnych, które mogą zastąpić jedną z pięciu zalecanych porcji owoców i warzyw oraz ilustrujące, czego nauczyły się w trakcie zajęć programowych.

Zaangażowanie i entuzjazm nauczycieli oraz inwencja dzieci przerosły nasze oczekiwania. Od początku trwania programu nauczyciele wykazywali ogromne zainteresowanie, jednak pod koniec terminu nadsyłania prac telefony po prostu nam się urywały, a skrzynka mailowa pękała w szwach – mówi Barbara Groele, Sekretarz Stowarzyszenia KUPS – Z ogromną przyjemnością oglądaliśmy prace konkursowe, które do nas dotarły. Były wśród nich kilkumetrowe butelki, makiety, komiksy z udziałem dzieci – wszystko przygotowane z niezwykłą starannością. Nie ukrywam, że jako organizatorzy programu stanęliśmy przed bardzo trudnym zadaniem – wyboru 5 najlepszych z nich.

Nauczyciele prowadzący otrzymali zestaw gadżetów kampanii, a każdy uczeń zwycięskiej klasy: tabliczkę suchościeralną.

Dlaczego warto edukować najmłodszych?

Doświadczenia programów realizowanych w Europie pokazują, że chociaż efekt takich działań często rozkłada się w czasie, jest jednak zauważalny. Na przykład dzieci w szkołach regularnie biorących udział w programach zachęcających do jedzenia owoców i warzyw, znacznie rzadziej cierpią na nadwagę czy otyłość niż dzieci, które nie biorą udziału w takich działaniach^[2] – mówi dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska – Dlatego też jestem przekonana, że konsekwentnie edukując na temat żywienia, mamy realną szansę na trwałą zmianę świadomości wśród dzieci. To czego nauczymy ich w młodym wieku przełoży się na dobre nawyki żywieniowe następnego pokolenia dorosłych. To inwestycja, która na pewno nam się opłaci.

Zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia^[3] podstawą diety powinny być warzywa i owoce. Powinniśmy spożywać minimum 400 g owoców i warzyw dziennie w 5 porcjach. Jak pokazują badania polskie dzieci jedzą je tylko kilka razy w tygodniu, to jest poniżej zalecanej normy^[4]. To niepokojące dane.

Edukacja dzieci oraz dorosłych na temat odpowiednich nawyków żywieniowych, spożywania owoców i warzyw oraz 100% soków i musów owocowo-warzywnych, przynosi oczekiwane rezultaty.

Tylko w okresie realizacji trzyletniej kampanii edukacyjnej „Soki i musy – witaminy w SMART formie” 2015-2018 zauważalne są zmiany zachowań konsumenckich. Obserwujemy wzrost spożycia soków pitnych oraz musów. Według badania budżetów domowych prowadzonego przez GUS^[5], konsumpcja 100% soków w 2015 r. wobec roku wcześniejszego wzrosła o 6,8% (tj. do 11,28 litra/osobę), a w 2016 r. w porównaniu do roku poprzedniego zwiększyła się o 6,4% (do 12,0 litrów/osobę). W Polsce wzrosło również spożycie musów, które w 2016 roku szacowano na 49 gramów na mieszkańca rocznie w stosunku do 32 gramów w 2015 r. To wciąż znacznie poniżej średniej europejskiej, co może być usprawiedliwione stosunkowo niedawnym wejściem musów na rynek. Pozytywne zmiany są jednak zauważalne.

[1] Prevention of future weight gain? A cluster randomizes trial. Food Nutr Res. 2014; 58: 10.3402/fnr.v58.23194.

[2] Bere E., Klepp K, Overby N. Free school fruit: can a extra piece of fruit every school day contribute to the prevention of future weight gain? A cluster randomizes trial. Food Nutr Res. 2014; 58: 10.3402/fnr.v58.23194.

[3] Por. http://www.izz.waw.pl/pl/zasady-prawidowego-ywienia

[4] Dzielska A. Eating behavior. Consumption of fruit and vegetables.2012 in. The results of the research HBSC 2010 Trends in health behavior and selected health indicators schoolchildren in 1990-2010. Warszawa, Poland, Wyd. IMiD, 2011, p. 56-57

[5] Raport: Konsumpcja soków i musów w Czechach, na Litwie, w Polsce, Rumunii i Słowacji (2016 rok)

W ramach projektu: „Soki i musy – witaminy w wygodnej formie 2015-2018”, dr Bożena Nosecka, mgr inż. Irena Strojewska, Warszawa 2017.