Najczęściej stosowaną metodą potwierdzenia ciąży jest test ciążowy z moczu. Dzięki niemu można wykryć podstawowy hormon ciążowy: beta-HCG (podjednostka beta-human chorionic gonadotropin). Jednak dokładniejszą jest analiza krwi. Pozwala nie tylko najwcześniej wykryć ten hormon, ale też określić jego poziom.
Od momentu zagnieżdżenia jaja płodowego w macicy poziom HCG zaczyna wzrastać i podwaja się co 2-3 dni, natomiast szczyt osiąga koło 80 dnia ciąży, po którym zaczyna spadać aż do porodu.
W ciąży zmieniają się też poziomy innych hormonów, ale to wartość Beta-HCG jest najczęściej wykorzystywana do oceny rozwoju ciąży. Inne hormony, które również wzrastają szybko w początkowych tygodniach ciąży to np.: estradiol, estron, estroil, progesteron. Nigdy nie należy interpretować pojedynczego wyniku poziomu hormonu w oderwaniu od całego przebiegu wczesnej ciąży i wskazań w obrazie USG.
Poziomy Beta-HCG Jednostka: m IU / ml
Poza okresem ciąży: 0 – 2,7
W okresie ciąży:
ciąża 1-2 tydzień: 16 – 156
ciąża 2-3 tydzień: 101 – 4870
ciąża 3-4 tydzień: 1110 – 31500
ciąża 4-5 tydzień: 2560 – 82300
ciąża 5-6 tydzień: 23100 – 151000
ciąża 6-7 tydzień: 27300 – 233000
ciąża 7-11 tydzień: 20900 – 291000
ciąża 12 tydzień: 16684 – 127939
ciąża 13 tydzień: 10743 – 89074
ciąża 14 tydzień: 7895 – 70818
ciąża 15 tydzień: 6210 – 69173
ciąża 16 tydzień: 5730 – 54585
ciąża 17 tydzień: 5267 – 57465
ciąża 18 tydzień: 3180 – 51360
ciąża 19 tydzień: 5879 – 55183
ciąża 20 tydzień: 1234 – 45771
ciąża 21-39 tydzień: 2700 – 78100
Normy dot. badania wykonanego testem firmy Siemens, metodą Immunochemiczną na aparacie Immulite 2000XPI. Źródło: Diagnostyka, www.diag.pl
Nietypowe poziomy
Oceniając poziom HCG we wczesnej ciąży możemy stwierdzić, że niskie stężenia w surowicy krwi mogą być spowodowane zaburzeniami w tworzeniu się tofoblastu (miejsca powstawania łożyska), mogą poprzedzać poronienie lub świadczą o ciąży pozamacicznej. Natomiast wskaźniki wyraźnie wyższe niż norma HCG dla określonego tygodnia ciąży, mogą świadczyć o ciąży bliźniaczej (wielopłodowej) lub o nowotworze trofoblastu.
Progesteron, jedyny taki…
Z całej grupy hormonów największą rolę w zajściu i rozwoju ciąży ma progesteron. Od momentu uwolnienia przez jajnik komórki jajowej, zaczyna ona wędrówkę do jamy macicy, gdzie ma szansę zagnieździć się i rozpocząć najpiękniejszą przygodę życia – ciążę. Przez ten kilkudniowy okres wędrówki, w trakcie owulacji, jajnik zaczyna wytwarzać progesteron. Hormon, który odpowiada za owulację, przygotowanie nabłonka macicy do zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej oraz utrzymanie ciąży szczególnie w pierwszych miesiącach. Pod koniec pierwszego trymestru ciąży tworzące się w macicy łożysko przejmuje rolę głównego producenta progesteronu. Progesteron odpowiada za rozpulchnienie macicy i przeciwdziałanie nadmiernym jej skurczom, stymuluje tworzenie się gruczołów piersiowych. Podwyższa też podstawową temperaturę ciała o ok. 0,5 stopnia Celsjusza, co często bywa mylone z przeziębieniem, nawet jeśli kobieta nie wie, że jest w ciąży.
W pierwszym trymestrze ciąży stężenie progesteronu jest takie samo lub nieznacznie wyższe niż w drugiej fazie cyklu miesiączkowego. Od czasu, kiedy łożysko przejmuje produkcję stale wzrasta, aż do osiągnięcia dojrzałości płodu do porodu, kiedy 4-5 tygodni przed porodem zaczyna się obniżać. Może to wyzwalać czynność porodową w terminie porodu.
Poziomy progesteronu w ciąży
I trymestr 2,8-147,3 ng/ml
II trymestr 22,5-95,3 ng/ml
III trymestr 27,9-242,5 ng/ml
Źródło: Diagnostyka, www.diag.pl
Dobroczynne działanie progesteronu
Dla oceny przebiegu ciąży, szczególnie w jej pierwszych miesiącach wykorzystuje się wiele parametrów biochemicznych, hormonalnych, czy biofizycznych. Jednym z nich jest ocena wzrastania poziomu progesteronu. Jednak częściej można zaobserwować podawanie tego hormonu w sytuacji ciąży zagrożonej poronieniem, skoro działanie jego jest tak dobroczynne dla utrzymania i rozwoju ciąży. Warunkiem jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie przyjmowania progesteronu.
Tekst: dr n. med. Tadeusz Oleszczuk
