Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS, wyprysk atopowy) jest jedną z najczęściej występujących chorób zapalnych skóry o charakterze przewlekłym lub nawrotowym. Choroba rozwija się w wyniku uszkodzenia bariery naskórkowej, interakcji czynników genetycznych, zaburzeń układu immunologicznego, czynników środowiskowych.

Elastyczność naskórka znacznie się zmniejsza, obserwujemy większą skłonność do jego mikrourazów i pęknięć. Alergeny wziewne, klimat, stres, hormony, czynniki drażniące, mikroorganizmy oraz niektóre rodzaje pokarmów mogą dodatkowo nasilać przebieg choroby. AZS pojawia się najczęściej w drugim-trzecim miesiącu życia i chociaż często ustępuje po kilku latach, zdarza się, że trzeba się z nim zmagać przez całe dorosłe życie.

Jak się objawia?

Do najczęstszych objawów AZS zaliczyć należy suchość skóry, zaczerwienienie w zgięciach łokci, kolan oraz na twarzy. W najcięższych przypadkach zmiany mogą zająć całą powierzchnię skóry. Sucha skóra pęka i jest szczególnie wrażliwa, nadmiernie się złuszcza, jest szorstka, matowa. Widoczne są pęcherzyki, grudki, guzki, strupy i nadżerki. Towarzyszą temu bolesność, świąd, pieczenie. Przewlekłe drapanie dodatkowo powoduje pogrubienie naskórka. Objawy choroby mogą nasilać się w wyniku kontaktu z substancjami drażniącymi i alergenami lub na skutek spożywania niektórych produktów.

Jak leczyć AZS?

Kluczową rolę w leczeniu AZS odgrywa dermatolog. Istotnym celem leczenia jest odpowiednie nawilżenie skóry, dlatego podstawą jest ciągłe stosowanie właściwych emolientów. Preparaty te nie tylko nawilżają i natłuszczają skórę, ale poprzez przywrócenie integralności uszkodzonej bariery naskórkowej zmniejszają świąd oraz ryzyko infekcji (mikropęknięcia i szczeliny naskórka stanowią wrota dla bakterii, substancji drażniących, alergenów).
Terapia miejscowa jest podstawą leczenia AZS, jednak u pacjentów, u których występuje uogólniony lub oporny, ostry stan zapalny skóry, konieczne może okazać się zastosowanie terapii ogólnej. Bardzo ważne jest unikanie potencjalnych czynników drażniących, dbanie o czystość w domu, aby możliwie w jak największym stopniu wyeliminować kurz i pleśń. Podkreśla się znaczenie wielokierunkowego postępowania, obejmującego edukację dziecka oraz odpowiednie nawodnienie skóry, stosowanie środków zmiękczających, preparatów leczniczych o działaniu miejscowym, jak i ogólnym.

Czy wystąpieniu AZS można zapobiec?

Nie ma dowodów wskazujących na to, że eliminacja silnych alergenów pokarmowych z diety matki, zarówno w okresie ciąży, jak i podczas karmienia piersią, zapobiega rozwojowi AZS u dziecka. Dlatego też nie zalecam stosowania diet eliminacyjnych w czasie ciąży u kobiet z dużym ryzykiem atopii u dziecka. Jak wskazują badania, dieta eliminacyjna może jedynie wpłynąć na mniejsze przyrosty masy ciała, niedożywienie ilościowe i jakościowe, niedobór wapnia, zwiększyć ryzyko porodu przedwczesnego. Brak jest również pewności co do tego, że karmienie piersią ogranicza ryzyko zachorowania.

Uwaga na alergeny!

Chociaż prawdopodobnie produkty w diecie nie są czynnikiem wywołującym chorobę, u niektórych dzieci obserwuje się związek między nasileniem zmian skórnych i spożywanymi alergenami pokarmowymi, a wyeliminowanie ich z diety może przynieść poprawę. Najczęstszymi czynnikami są: mleko krowie, jaja kurze, orzeszki ziemne, a także owoce morza, pszenica, soja. Wprowadzając dietę eliminacyjną należy skonsultować się z dietetykiem, gdyż niewłaściwy plan żywieniowy może prowadzić do niedoborów pokarmowych.

Oleje i kwasy tłuszczowe

W badaniach skupia się ostatnio uwagę na znaczenie oleju z pierwiosnka w złagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry. Korzystny wpływ może również wykazywać uzupełnianie diety olejem z wiesiołka (w badaniach: poprawia nawilżenie, gęstość i elastyczność skóry).
Zbyt mała ilość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie może zwiększać ryzyko stanów zapalnych skóry. Kwasy te wchodzą także w skład wielu skutecznie działających preparatów do pielęgnacji skóry od zewnątrz, zalecanych w leczeniu nadmiernie wysuszonego naskórka.

Witamina E

Warto też zwrócić uwagę na większą podaż witaminy E. Aby ją dostarczyć, zadbaj o właściwą podaż nie tylko olejów roślinnych, ale również kiełków zbóż, kaszy – jęczmiennej i gryczanej, migdałów, orzechów (u młodszych dzieci z uwagi na ryzyko zakrztuszenia nie należy podawać w całości), zielonego groszku, płatków owsianych. Witamina ta przywraca równowagę wodno-lipidową skóry oraz wykazuje działanie nawilżające i łagodzące.

Niezbędna woda

Dzięki jej odpowiedniej ilości skóra jest lepiej odżywiona, natomiast składniki odżywcze łatwiej dostają się do wszystkich komórek, dzięki temu skóra jest odpowiednio nawilżona. W suchej skórze spadek zawartości wody jest na poziomie poniżej 10%. Skóra jest wtedy szorstka, zrogowaciała, obserwuje się złuszczenie naskórka, niewielkie pęknięcia. Łatwiej wtedy podrażnić skórę i spowodować zaczerwienienia. Przez osłabioną barierę naskórka łatwiej mogą dostać się alergeny oraz substancje drażniące.

Sylwia Leszczyńska, dietetyk kliniczny, Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA, www.instytutsanvita.pl

Fotografia: Chroma Stock

Na ból i gorączkę u niemowląt

Bardzo popularny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy w formie czopków stosowany u niemowląt. Ze względu na wysoki stopień bezpieczeństwa polecany przez Światową Organizację Zdrowia – WHO. Forma podania doodbytniczego nie wywołuje podrażnienia przewodu pokarmowego.

Paracetamol Farmina 50 mg, czopki dla niemowląt. 6,70 zł/50 mg, Farmina Sp. z o.o., www.farmina.pl

Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu.

Mediderm BABY krem pielęgnacyjny jednocześnie nawilża, natłuszcza i chroni skórę. Szybko się wchłania nie pozostawiając lepkiej warstwy. Może być stosowany na całe ciało. Do codziennej pielęgnacji delikatnej, suchej skóry niemowląt, wymagającej szczególnej troski. Odpowiedni również dla skóry podrażnionej i atopowej.

Ok. 9 zł, Farmina Sp. z o.o.,
www.medidermbaby.pl

Mediderm BABY olejek na ciemieniuchę dla niemowląt. Pielęgnuje delikatną skórę niemowląt i dzieci, u których rozwinęła się ciemieniucha. Dzięki specjalnie dobranej kompozycji naturalnych składników nawilża, natłuszcza i odżywia delikatną, wrażliwą skórę głowy dziecka, dzięki czemu ułatwia odwarstwianie się i usuwanie łusek.

Ok. 13 zł/50 ml, Farmina Sp. z o.o.,
www.medidermbaby.pl