Połóg – jak dobrze się do niego przygotować – artykuł położnej Janiny Frączek, laureatki 6. edycji konkursu Położna na medal

Połóg to czas po przebytym porodzie naturalnym lub po porodzie przez cięcie cesarskie. Trwa około 6 tygodni. Po cięciu cesarskim okres ten może się wydłużyć nawet do 8 tygodni. To wtedy młoda mama potrzebuje dużego wsparcia, ponieważ jej ciało przechodzi duże przeobrażenie. Dla większości kobiet jest to trudny okres, tym bardziej, że mówi się o nim mało, co powoduje wiele wątpliwości czy niedomówień. Temat ciąży i porodu jest tematem wielu artykułów i publikacji, natomiast o połogu mówi się znacznie rzadziej. Może właśnie dlatego wiele kobiet po porodzie twierdzi, że nie zdawało sobie sprawy z tego, jak naprawdę wygląda czas świeżo po urodzeniu dziecka i z czym będą musiały się zmagać.

Etapy połogu

W okresie połogu w ustroju kobiety cofają się zmiany spowodowane ciążą i porodem. Wiąże się to z dolegliwościami poporodowymi, osłabieniem organizmu, a także z odczuwaniem nowych, silnych i do tej pory nieznanych emocji, związanych z pojawieniem się na świecie dziecka.

W połogu wyróżniamy trzy etapy: połóg bezpośredni, czyli pierwszą dobę po porodzie, połóg wczesny, który trwa do 7 dni po porodzie i połóg późny, to czas do 6 tygodni po porodzie.

Najważniejsze zmiany, jakie zachodzą w organizmie kobiety w tym okresie to: obkurczanie się mięśnia macicy, gojenie się rany krocza po porodzie siłami natury i rany pooperacyjnej po cięciu cesarskim, a także rozpoczęcie wydzielania pokarmu, czyli laktacja.

Bezpośrednio po porodzie rozpoczyna się proces inwolucji, czyli obkurczania się mięśnia macicy. Przed ciążą macica ma wielkość mniej więcej pięści, przed porodem jej dno sięga wysokości żeber, a bezpośrednio po porodzie jest na wysokości pępka. Od momentu porodu stopniowo musi ona wrócić do stanu sprzed ciąży. Towarzyszą temu bóle brzucha o charakterze skurczowym, u jednej kobiety mocniej a u innej słabiej odczuwalne. Jest to dość nieprzyjemne, ale jest to prawidłowe zjawisko i każda kobieta musi przez to przejść. Pojawiają się wtedy również tzw. odchody poporodowe. Na początku, czyli w pierwszym tygodniu po porodzie, jest to wydzielina krwista, czasem ze skrzepami, a później odchody stają się różowe, brązowe, a po około 5-6 tygodniach po porodzie zanikają. Bardzo ważna w tym czasie jest higiena, aby uniknąć zakażenia lub infekcji.

Warto pamiętać, że obkurczanie macicy i krwawienie z dróg rodnych przebiega bardzo podobnie u kobiet po cięciu cesarskim jak i u tych, które rodziły drogą naturalną.

Na podjęcie aktywności fizycznej jak i na współżycie jest jeszcze za wcześnie. Należy z tym poczekać przynajmniej 2 miesiące po porodzie. W praktyce jest to kwestia indywidualna i powinno konsultować się ją z lekarzem.

Laktacja

Zmiany w organizmie kobiety w czasie połogu dotyczą również piersi. Rozpoczyna się proces laktacji. U każdej kobiety przebiega on inaczej. Jedno jest pewne, należy jak najczęściej przystawiać dziecko do piersi, aby nie dopuścić do zastoju pokarmu, a co za tym idzie do zapalenia i innych komplikacji. Częste przystawianie noworodka do piersi wpływa też bardzo korzystnie na dalszy przebieg laktacji.

Odpowiednie dbanie o rany

W zależności od rodzaju porodu, kobieta może mieć problem z bolesnością i gojeniem rany krocza lub rany brzucha po cięciu cesarskim. W obydwu przypadkach należy zadbać o to, aby rany te prawidłowo się zagoiły. Najważniejsza w tym przypadku jest higiena oraz dezynfekcja preparatami, które będą ułatwiały gojenie. W przypadku rany naciętego krocza należy uważać na sposób siadania, aby jej dodatkowo nie podrażniać. Celem lepszego gojenia rany krocza wskazane jest również jej wietrzenie. Kąpiel powinna odbywać się pod prysznicem a nie w wannie. Zwłaszcza w pierwszych tygodniach, tak po porodzie jak i cięciu cesarskim. Wszystko po to, aby nie doprowadzić do zakażenia macicy.

Aspekt psychologiczny

Wielkim problemem dla kobiet, oprócz zmian fizycznych zachodzących w organizmie, są zmiany natury psychicznej. Stres, ból, zmęczenie i wysiłek obciążają psychikę każdej młodej mamy, wywołując często zmienność nastrojów, nerwowość i niską samoocenę. Dlatego potrzebuje ona wsparcia i pomocy zarówno w opiece nad noworodkiem jak i w kwestii zadbania o swój komfort psychiczny. Emocje te są wywołane przez zmiany hormonalne zachodzące w organizmie i jest to zupełnie normalne.

Jeżeli jednak zaburzenia nastroju i złe psychiczne samopoczucie utrzymuje się dłużej należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ mogą one doprowadzić do depresji poporodowej. W czasie połogu warto jest odciążyć kobietę od obowiązków domowych, a także otoczyć dodatkowym wsparciem. Ona sama powinna zadbać o siebie, prawidłowo się odżywiać i wysypiać.

Połóg to niewątpliwie bardzo trudny czas dla kobiety po porodzie. Ale jeżeli posiada ona odpowiednie wsparcie i wystarczającą wiedzę, może spokojnie i świadomie przez niego przejść. Tylko wtedy będzie mogła w pełni cieszyć się macierzyństwem. Dlatego tak ważne jest, by każda ciężarna była do tego pięknego, choć często trudnego czasu dobrze przygotowana.

„Położna na medal” to kampania społeczno-edukacyjna prowadzona od 2014 roku. Zwraca uwagę na kwestie związane z koniecznością podnoszenia standardów i jakości opieki okołoporodowej poprzez edukację i promocję dobrych praktyk. Jej celem jest też podnoszenie świadomości społecznej na temat roli położnych w opiece okołoporodowej.