Zmiany fizjologiczne w organizmie kobiety podczas ciąży

Objawów sugerujących kobiecie, że może być w ciąży jest wiele. Zwykle, to z nimi zgłasza się do ginekologa lub lekarza rodzinnego, gdyż część z nich, np. wymioty mogą być mylnie interpretowane, jako zatrucie pokarmowe. Wyróżniamy też objawy obiektywne ciąży, jak np. zasinienie przedsionka pochwy czy też zwiększone wydzielanie śluzu szyjkowego. Jednak to, co stanowi jednoznaczne stwierdzenie ciąży, to wyniki badań laboratoryjnych lub ultrasonograficznych. O tym jakie zmiany podczas ciąży zachodzą w organizmie kobiety, opowiada Monika Wójcik, położna i ambasadorka Kampanii „Położna na medal”.

Poniżej omówię podział wyżej wymienionych objawów.

OBJAWY SUBIEKTYWNE – ODCZUWANE PRZEZ KOBIETĘ:

1. Zatrzymanie miesiączki

2. Nudności, wymioty, ślinotok, zgaga (ok. 80% kobiet odczuwa niechęć do pewnych potraw lub nadmierny apetyt – tzw. zachcianki)

3. Objawy ze strony układu moczowego – parcie na pęcherz, częste oddawanie moczu

4. Zaparcia stolca

5. Zmiana samopoczucia (nadpobudliwość, zmęczenie)

OBJAWY OBIEKTYWNE:

1. Wzrost temperatury ciała (wzrost stężenia progesteronu powoduje wzrost temperatury ciała 37-37,2ºC)

2. Zmiany w gruczołach piersiowych (bolesność sutków, uczucie ciężkości, silniejsze pigmentowanie sutków, powiększenie gruczołu Montgomery’ego)

3. Powiększenie macicy

4. Rozpulchnienie szyjki i trzonu macicy

5. Zasinienie przedsionka i ścian pochwy (4 tydzień)

6. Wzmożona wydzielina pochwowa i śluzu szyjkowego

OBJAWY PEWNE:

1. Odpowiednie stężenie formy beta choriogonadotropiny (hCG), czyli ludzkiego hormonu łożyskowego (w skrócie określimy go beta-hCG)
2.  Potwierdzenie ciąży w badaniu USG
3. Stwierdzenie akcji serca dziecka (początek rozwoju serca przypada na 18-19 dzień po zapłodnieniu)

WYZNACZENIE DNIA PORODU

Termin porodu wyznaczany jest zazwyczaj z tak zwanej „reguły Naegelego”, to nic innego, jak wzór, do którego należy podstawić odpowiednie dane. Jedną z danych jest data pierwszego dnia ostatniej miesiączki. W praktyce oznacza to, że „wiek dziecka” (czyli czas trwania ciąży) będzie o dwa tygodnie zawyżony. Na przykład 6 tydzień ciąży wyznaczony z tej reguły, to 4 tygodnie (liczone obiektywnie od dnia zapłodnienia).

Oznaczanie obecności gonadotropiny hCG w moczu lub krwi kobiety jest metodą wykorzystywaną w testach ciążowych. Czuły test na ludzką gonadotropinę kosmówkową (hCG), tak zwaną próbę antronową, opracował Howard Beard. Hormon ten daje się wykrywać standardowymi testami od 6-12 dnia po zapłodnieniu.

PIERWSZY TYDZIEŃ CIĄŻY

W pierwszym tygodniu odbywa się wędrówka zapłodnionej komórki jajowej (zawierającej pełną informację genetyczną!) w jajowodzie i jej kolejne podziały. Bruzdkowanie (czyli seria podziałów zapłodnionej komórki jajowej) rozpoczyna się od pierwszego podziału mitotycznego- i tak przyszły noworodek przechodzi swoją pierwszą „metamorfozę”. Ze stadium zygoty, przechodzi przez stadium moruli, a kończy się na etapie blastocysty.

Brzmi skomplikowanie i niezrozumiale? W cale nie! Po prostu już wtedy wiadomo, czy to będzie chłopczyk czy dziewczynka, czy będzie mieć niebieskie oczy, czy brązowe oraz jakie smaki będzie preferować. W czasie tych procesów zapłodniona komórka jajowa przesuwa się w kierunku ujścia macicznego jajowodu. Następnie blastocysta zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Najlepszym miejscem do implantacji jest górna tylna ściana trzonu macicy. Zdarza się, że implantacja nastąpi w jajowodzie i wówczas mówimy o ciąży pozamacicznej. Około 11-12 dnia blastocysta jest całkowicie zatopiona w warstwie zbitej endometrium, a w miejscu jej wniknięcia znajduje się skrzep krwi, który wkrótce zostanie pokryty przez nabłonek. W tym czasie u niektórych kobiet może pojawić się krwawienie, które nazywa się krwawieniem implantacyjnym. Może ono mylnie sugerować krwawienie miesiączkowe, a także spowodować błędne obliczenie terminu porodu.

DRUGI TYDZIEŃ CIĄŻY

W drugim tygodniu nasz maluszek „buduje dom”, którego sufit będzie stanowić endoderma, podłogę ektoderma, a dzięki mezodermie i dalszym przemianom, połączy się w późniejszym czasie z mamą za pomocą sznura pępowinowego. Dodatkowo, cała jego „posesja” będzie otoczona owodnią tworzącą zamknięty pęcherz z płynem owodniowym, w którym ma zapewniony komfort i prawidłowy rozwój.

TRZECI TYDZIEŃ CIĄŻY

Na początku trzeciego tygodnia zarodek ma już całe 1,5-2,5 mm długości! Powstaje pierwotny układ naczyniowo-sercowy. Ponieważ zarodek wyczerpał już swoje zapasy energetyczne i substancje odżywcze, musi już dostawać od matki. Zaczyna się także tworzyć układ nerwowy, dlatego tak ważna jest suplementacja kwasu foliowego jeszcze przez zajściem w ciążę. Jesteśmy przecież w momencie, gdy możemy jeszcze nie być świadome, że jesteśmy w ciąży. Przecież nasz okres „spóźnia” się tylko parę dni. Zazwyczaj wtedy decydujemy się na zrobienie testu ciążowego i widzimy dwie kreski.

CZWARTY TYDZIEŃ CIĄŻY

W czwartym tygodniu zarodek mierzy ok. 6 mm i ma już nerki, wątrobę i przewód pokarmowy. Tworzy się pępowina, którą dziecko otrzymuje od matki tlen i składniki odżywcze i przez którą usuwane są produkty przemiany materii. Powstają zawiązki kończyn.

Ze względu na fakt, że pierwszy miesiąc ciąży obfituje w tak istotne etapy rozwoju dziecka – każda kobieta planująca zajście w ciążę powinna być świadoma, jak istotna jest profilaktyka zdrowotna w codziennym życiu. Aby już w pierwszym miesiącu ciąży przyszły, mały człowiek miał optymalne warunki do rozwoju.