8 faktów na temat AZS
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba z nasilonym świądem, która zmusza chorego do uporczywego drapania i utrudnia mu codzienne funkcjonowanie. Szacuje się, że choroba ta dotyczy ok. 15-25% dzieci, a częstość jej występowania na przełomie ostatnich lat notorycznie wzrasta. Co warto wiedzieć na jej temat? Oto 10 najważniejszych pytań o AZS.
1. Kiedy mogą pojawić się pierwsze objawy?
U 60% dzieci najczęściej pojawiają się przed 1 rokiem życia, lecz mogą również wystąpić w każdym wieku. W każdym okresie atopowego zapalenia skóry obserwujemy suchą, odwodnioną skórę, uporczywy świąd oraz liczne nadkażenia skóry pod postacią widocznych nadżerek i strupów, a przebieg choroby jest przewlekły i nawrotny. Dziecko wygląda na starsze niż rówieśnicy – jest „zmęczone życiem”.
2. Jakie są najczęstsze przyczyny?
Powodem zachorowania na atopowe zapalenie skóry są czynniki: genetyczne, immunologiczne, środowiskowe, psychosomatyczne oraz defekty bariery naskórkowej.
3. Czy wyjątkowa dbałość o czystość może pomóc?
Nie. Ważną rolę w zachorowaniu na atopowe zapalenie skóry odgrywa, tzw. teoria higieniczna, która udowadnia, że im więcej chronimy nasze dziecko przed alergenami, tym gorsze skutki to za dobą niesie. Dobrym argumentem potwierdzającym tę teorię jest fakt, iż dzieci dorastające w środowisku wiejskim, posiadające liczne rodzeństwo, uczęszczające do żłobka, mają obniżone ryzyko zachorowania na atopowe zapalenie skóry.
4. Czy objawy AZS można kontrolować?
Nie jesteśmy obecnie w stanie wyleczyć atopowego zapalenia skóry, możemy jednak kontrolować tę chorobę i zmniejszyć nasilenie dolegliwości. Wiemy już, że powodem zgłaszanych objawów jest sucha, odwodniona i odtłuszczona skóra. Dlatego tak duży nacisk kładzie się na emolienty, czyli preparaty nawilżające i natłuszczające skórę.
5. Jak prawidłowo kąpać dziecko z AZS?
U osób chorych na atopowe zapalenie skóry ważne są ścisłe zasady pielęgnacji skóry w trakcie kąpieli. Należy zapamiętać, że kąpiel powinna być krótka (ok. 5 minut), woda nie powinna być ciepła (temp. ok. 36-37°C), o pH=5,5, a do kąpieli należy używać emolientów, np.: nadmanganian potasu, tianinę, mąkę ziemniaczaną. Nie należy używać do kąpieli środków perfumowanych, detergentów. Po kąpieli należy osuszyć ciało, delikatnie dotykając je ręcznikiem (nie pocierając), a następnie stosować emolient.
6. Czy można zapobiec rozwojowi AZS?
Postępowanie zapobiegawcze rozwoju choroby jest takie jak w innych chorobach atopowych, dlatego duży nacisk kładzie się na: karmienie piersią, właściwe rozszerzanie diety dziecka (4-6 mc życia), unikanie alergenów środowiskowych (dym tytoniowy, roztocza, detergenty) oraz zapobieganie infekcjom. Również zmiana klimatu powoduje zmniejszenie nasilenia zmian, stąd korzystny wpływ w leczeniu mają leczenie sanatoryjne.
7. Jakie etapy choroby można wyróżnić?
– Okres niemowlęcy (niemowlęta i dzieci do 2. roku życia)
Obserwujemy wówczas zmiany skórne o charakterze rumieniowo-wysiękowym z obecnością drobnych grudek i pęcherzyków. Objawy pojawiają się głównie na twarzy (przede wszystkim na policzkach i czole), płatkach usznych, owłosionej skórze głowy oraz wyprostowanych częściach kończyn. Warto zapamiętać, że okolica pieluszkowa zazwyczaj nie jest zajęta.
– Okres dzieciństwa (dzieci pomiędzy 2-12 rokiem życia)
Obserwujemy wówczas zmiany skórne rumieniowo-grudkowe o charakterze wypryskowym. Zmiany najczęściej lokalizują się symetrycznie w obrębie zgięć stawowych – głównie na stawach łokciowych i stawach podkolanowych, na nadgarstkach oraz na powierzchniach grzbietowych rąk i stóp. Na skórze szyi, powiekach i wokół ust (rzadziej na policzkach). Może również wystąpić złuszczenie opuszek palców rąk i podeszew stóp oraz towarzysząca zmianom lichenizacja (pogrubienie, ściemnienie naskórka).
– Okres młodzieńczy (> 12 rok życia)
Obserwujemy wówczas zmiany skórne o charakterze wyprysku z tendencją do lichenizacji (pogrubienie, ściemnienie naskórka). Zmiany mogą występować w każdej okolicy ciała, jednak najczęściej lokalizują się: na twarzy (wokół ust, na czole, powiekach), szyi, górnej części tułowia, w okolicach zgięć stawów łokciowych i stawów podkolanowych, na grzbietowych powierzchniach rąk.
8. Co może zaostrzyć AZS?
Stres, infekcja, ząbkowanie, niewłaściwa dieta, kontakt z alergenami powietrznopochodnymi, częste kąpiele, niewłaściwy ubiór (np. wełna, materiały syntetyczne), przesuszone powietrze oraz agresywne środki piorące.
Tekst: lekarz Bogumiła Górczewska, autorka bloga www.poradypediatry.blogspot.com
