Jak interpretować siatki centylowe?
Każdy człowiek jest inny. Inaczej wygląda, ma inną wagę i wzrost. To czyni nas istotami niepowtarzalnymi. Na nasz wygląd ma wpływ styl życia, sposób odżywiania, ale przede wszystkim geny.
Mimo naszej ogromnej różnorodności chcemy wiedzieć, że mieścimy się w pewnej normie. To samo dotyczy dzieci, z tą różnicą, że o ich normę dbają rodzice. Potrzebują pewności, że dziecko rozwija się prawidłowo i harmonijnie. Pragną dla swojego dziecka wszystkiego, co najlepsze, dlatego szukają potwierdzenia, że rośnie i nie odbiega znacząco od rówieśników. Do takich celów służą siatki centylowe.
Granice normy w siatkach centylowych to obszar pomiędzy 3 a 97 centylem. 50 centyl określa średni wzrost i wagę dzieci w tym samym wieku oraz płci. Centyl 97 dotyczy dzieci najcięższych i najwyższych, a 3 najniższych i najlżejszych.
Badając dziecko, oznaczamy na wykresie punkt=centyl, który wyznacza jego waga i wzrost w obrębie rówieśników tej samej płci. Jeśli jest to np. 75 centyl, to oznacza, że 75% dzieci jest lżejszych lub niższych od badanego, a 25% jest cięższych i wyższych. Jeśli zaś 25 centyl, to znaczy, że badane dziecko jest lżejsze bądź niższe od 75% rówieśników, a cięższe i wyższe od 25% rówieśników tej samej płci.
Prowadząc regularne badania dziecka i zapisując wyniki, można uzyskać krzywą rozwoju, która informuje opiekunów jak z biegiem czasu zmienia się waga i wzrost dziecka. Najważniejsze jest, aby krzywa regularnie i systematycznie się wznosiła, co informuje nas o harmonijnym rozwoju. Istotne jest także, aby obserwować nie tylko kształt, ale i wartości centyli w kwestii wagi i wzrostu. Świadczy to o tym, czy dziecko rośnie systematycznie. Niepokój może wzbudzać zahamowanie wzrostu czy spadek wagi oraz duże dysproporcje między wagą a wzrostem np. wzrost w okolicy 75 centyla, zaś waga około 10 centyla.
Tekst: Natasza Dajewska, położna w szkole rodzenia „Położna z Sercem”
Warto wiedzieć
Siatki centylowe służą do diagnozowania problemów dotyczących rozwoju dziecka, a nie jego ocenie. Są na świecie dzieci wysokie i niskie, są szczupłe i mocniej zbudowane. Siatki centylowe pozwalają nam śledzić, czy dziecko właściwie się rozwija, czy też ma problemy. Wówczas należy szukać rozwiązania, najlepiej we współpracy ze specjalistą.
Centyle to…
…wartości statystyczne, które informują rodziców, jak w porównaniu z rówieśnikami tej samej płci wypada ich latorośl pod względem wagi oraz wzrostu. Porównanie to wyraża się w ilości dzieci mających tę samą wagę oraz wzrost oraz w liczbie dzieci lżejszych, cięższych, niższych i wyższych.
