Odporność dziecka – jak zbudować jego mocną tarczę ochronną?

1000 pierwszych dni życia dziecka to wyjątkowy okres intensywnego rozwoju, ale i wielu wyzwań. W tym czasie układ odpornościowy dziecka jest niedojrzały i nie wie, jak radzić sobie z zagrożeniami. Pełną sprawność osiągnie dopiero około 12. roku życia, dlatego wcześniej wymaga wsparcia. Co należy robić, by odporność stała się mocną tarczą ochronną organizmu? Jakich składników odżywczych potrzebuje kształtujący się układ immunologiczny? Dlaczego najlepszym sposobem na wzmocnienie odporności dziecka jest karmienie piersią? Poznaj odpowiedzi na te pytania!

• Układ odpornościowy dziecka kształtuje się przez cały okres ciąży oraz w pierwszych latach życia.

• Po narodzinach odporność nie jest jeszcze w pełni dojrzała, jej rozwój to dynamiczny i długotrwały proces, który potrzebuje wsparcia.

• Rodzice mogą wspomagać kształtowanie się organizmu dziecka, w tym odporności, m.in. poprzez odpowiedni sposób żywienia.

Jak kształtuje się odporność?

Proces kształtowania odporności zaczyna się już w okresie płodowym i trwa co najmniej do 12. roku życia dziecka – dopiero w tym wieku osiąga dojrzałość w zakresie zdolności obronnych. W chwili narodzin układ immunologiczny jest niedojrzały, ponieważ nie mając wcześniej kontaktu z drobnoustrojami, nie umie jeszcze odpowiednio z nimi walczyć. Organizm noworodka wyposażony jest jedynie we własne przeciwciała IgM oraz otrzymane od matki przez łożysko immunoglobuliny IgG. Przeciwciała są istotnym elementem układu odpornościowego, który chroni organizm przed chorobami. Są one wykorzystywane przez odporność do rozpoznawania wirusów czy bakterii. Noworodek nie produkuje jeszcze wystarczającej ilości własnych przeciwciał, prawdopodobnie z powodu niedostatecznego pobudzania przez patogeny, czyli inaczej czynniki chorobotwórcze. – tłumaczy dr n. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert bebiprogram.pl. Jak w takim razie mama powinna zadbać o dostarczenie w odpowiedniej ilości przeciwciał do organizmu niemowlęcia? Idealnym rozwiązaniem jest karmienie piersią, ponieważ mleko matki jest złotym standardem żywienia niemowląt. Pokarm mamy zawiera niepowtarzalne związki odpornościowe dopasowane indywidualnie do każdego dziecka.

Mleko mamy – źródło odporności

Istnieje związek między funkcjonowaniem układu pokarmowego a sprawnością układu odpornościowego. W kształtowaniu odporności kluczową rolę odgrywa odpowiednie żywienie – jest ono ważne najpierw u przyszłej mamy, a później u dziecka przez pierwsze lata życia. Różnorodne pokarmy są źródłem składników ważnych m.in. dla odporności. Najlepszym pokarmem, który umożliwia stopniowy i zrównoważony rozwój, również układu immunologicznego, jest mleko mamy. Zawiera przeciwciała, które bronią niemowlę przed zagrożeniami z otoczenia, a także posiada naturalne prebiotyki, stymulujące i sprzyjające aktywności tzw. dobrych bakterii w przewodzie pokarmowym dziecka. Pokarm kobiety posiada właściwości antybakteryjne, w bierny sposób zabezpiecza przed chorobą, a także promuje rozwój pewnych mechanizmów odporności, na przykład poprzez zawarte w mleku immunoglobuliny i inne składniki wspomagające rozwój mikrobioty jelitowej. Okres niewystarczającej produkcji własnych czynników odpornościowych u dziecka trwa do 12.-18. miesiąca życia, a systematyczne zwiększenie produkcji własnych immunoglobulin następuje od drugiego półrocza życia – dodaje dr n. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert bebiprogram.pl.

Dieta dla odporności!

Układ odpornościowy intensywnie się kształtuje szczególnie w pierwszych latach życia. Wiele procesów związanych z tym rozwojem przebiega w przewodzie pokarmowym. W jelitach znajduje się prawie 70% komórek układu odpornościowego. Wspieranie odporności w dzieciństwie wpływa na zdrowie w późniejszych latach życia. Korzystne oddziaływanie na układ odpornościowy zmniejsza u niemowlęcia podatność na infekcje. Układ odpornościowy, podobnie jak mięśniowy czy nerwowy, potrzebuje bodźców stymulujących do pracy i rozwoju. Dlatego na kształtowanie układu immunologicznego poza właściwą dietą, bogatą w witaminy (m.in. A, C, D) i składniki mineralne (m.in. żelazo i cynk), korzystny wpływ mają m.in. szczepienia ochronne – zarówno te obowiązkowe, jak i zalecane – wyjaśnia pediatra.

Inne sposoby na wzmocnienie odporności

Niezależnie od pory roku, warto wychodzić z dzieckiem na spacery – to nie tylko sposób na wzmocnienie układu odpornościowego, ale i okazja do spędzania czasu z rodziną. Wyjazdy również korzystnie wpłyną na rozwój odporności – zmiana klimatu dobrze oddziałuje na organizm, który może poznać inne, nowe warunki klimatyczne. Poza tym warto zadbać o stałą i odpowiednią temperaturę w mieszkaniu – idealną dla dziecka jest 19-22°C.

Istotne znaczenie ma także wilgotność powietrza w pokoju – zbyt suche może doprowadzić do wysuszenia śluzówki, a to natomiast ułatwia drobnoustrojom dostęp do organizmu niemowlęcia. Aby do tego nie dopuścić, należy systematycznie wietrzyć pomieszczenie. Nie powinno się również przegrzewać dziecka, które w pierwszych latach ma zaburzony system termoregulacji i jest bardzo wrażliwe na zmianę temperatur – nagła różnica może doprowadzić do przeziębienia.

Poznaj fascynujący proces rozwoju SuperOdporności i MegaMózgu na www.bebiprogram.pl. Dzięki sześciu czytanym przez Krystynę Czubównę odcinkom możesz przenieść się w wyjątkowy świat superbohaterów i obejrzeć rozwój dziecka z innej perspektywy.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.