Prawidłowa komunikacja położnej z pacjentką

Ciąża i poród to jeden z najważniejszych momentów w życiu kobiety. To jednocześnie okres zachodzących wielkich zmian. Przynosi kobiecie i jej rodzinie nie tylko radość, miłość, szczęście i satysfakcję, ale również rozczarowanie, zmęczenie i wiele trudnych sytuacji. Dlatego bardzo istotne znaczenie ma odpowiednie podejście do pacjentki i nieustanny z nią kontakt. Dobra komunikacja jest bezcenna i jest najważniejszą rzeczą wpływającą na wzajemne relacje. Z doświadczenia wiem, że odgrywa ogromną rolę w każdej sytuacji dotyczącej ciąży, porodu i połogu – podkreśla Janina Frączek, laureatka ostatniej edycji konkursu “Położna na medal”.

Ciąża w życiu kobiety zmienia całe dotychczasowe życie. Niejednokrotnie wymusza nowe zachowania i oczekiwania. Kiedy dotyczy to kobiety oczekującej dziecka po raz pierwszy, bywa nawet źródłem dodatkowych problemów. Położna powinna w umiejętny sposób przeprowadzić kobietę przez ten nieznany, trudny czas.

Opiekuńczość, życzliwość, wyrozumiałość, gotowość do pomocy oraz empatyczne podejście położnej do pacjentki zminimalizuje, a w ogromnej większości zlikwiduje u niej strach, lęk, a w zamian uspokoi ją i da poczucie bezpieczeństwa i siły.

Poczucie komfortu w trakcie rozmowy trzeba wypracować. Nie ma go bez poczucia, że jest się rozumianym i że nasz rozmówca jest zaangażowany w kontakt z nami. Ważny jest spokojny, delikatny ton głosu i wzajemne patrzenie sobie w oczy. Niestety, sala porodowa jako miejsce nie kojarzy się z takimi rozmowami. Zamiast tego, kojarzy się z bólem, lękiem, stresem i jedną wielką niewiadomą. Każda kobieta coś o porodzie słyszała od mamy, siostry czy przyjaciółki. Ale to tylko teoria. W praktyce wygląda to często inaczej. Dlatego najlepszym lekarstwem na te wszystkie lęki jest dobra położna, która wytłumaczy, pocieszy i rozwieje wątpliwości. Musi umieć zmobilizować pacjentkę do pracy i wysiłku. Powinna też być mistrzynią w chwaleniu za każdy trud włożony w poród.

Kluczem w nawiązaniu skutecznej komunikacji jest to, że położna zamiast z góry zaplanowanego i udzielonego pacjentce wykładu dyskutuje z nią. To wtedy kobiety śmielej zadają pytania, mówią o swoich wątpliwościach. Taka rozmowa to najlepsza szansa na rozwianie obaw i walkę z własnymi lękami i słabościami. Położne są fachowcami, wiedzą, jak przekazać wiedzę w bardzo indywidualny, dostosowany do pacjentki sposób. Znalezienie wspólnego języka z pacjentką daje jej komfort oraz poczucie bezpieczeństwa. Ale warto pamiętać, że to, co jest oczywiste dla położnych, wcale nie jest takie oczywiste dla pacjentki.

Komunikowanie się to głównie mówienie i słuchanie. Słuchając, koncentrujemy się na tych informacjach, które są dla nas nowe, nieznane i które nas zaciekawiają. Dzięki słuchaniu umiemy lepiej i skuteczniej porozumieć się z pacjentką. Komunikować można się werbalnie lub niewerbalnie.

Komunikacja werbalna położnej opiera się na:

• wypowiadaniu odpowiednich słów
• zadawaniu pytań
• docenianiu
• umiejętnym odzwierciedleniu uczuć
• mówieniu jasno i otwarcie
• unikaniu niezrozumiałego, medycznego słownictwa

Położna podczas dialogu musi być otwarta, spokojna i uśmiechnięta. Kobieta nie może być pochopnie osądzona, oskarżona o brak umiejętności czy niewiedzę. Musi czuć pełną akceptację dla swojego sposobu myślenia, dla swoich uczuć i zachowań. Tylko wtedy, my położne możemy zdobyć jej zaufanie oraz gotowość do współpracy i do przyjęcia naszej pomocy. Dlatego jeżeli chcemy czuć się dobrze w relacji z pacjentką, powinnyśmy stosować zasadę 3P:

• Pokaż
• Poćwicz
• Pochwal

Komunikacja niewerbalna położnej to:

• gestykulacja
• mimika twarzy
• spojrzenie
• wygląd fizyczny
• kontakt wzrokowy
• pozycja ciała
• dotyk

Taka komunikacja ma często charakter nieświadomy. Stosując ją mamy ułatwiony kontakt z pacjentką, ponieważ czuje ona, że jesteśmy nią zainteresowani. Często pomaga jej to przezwyciężyć lęk i pokonać nieśmiałość. Nasze gesty, spojrzenia, postawa znacząco wpływają na odbieraną przez innych informację.

Ważnym elementem w relacji międzyludzkiej jest również kontakt fizyczny, czyli dotyk. Może on być odbierany jako wyraz bliskości. W trudnych sytuacjach dobrze jest mieć kogo przytulić, potrzymać za rękę.

Dla położnej prawidłowy, dobry kontakt z pacjentką jest podstawowym narzędziem pracy, gdyż służy do budowania relacji, atmosfery zaufania. Z prawidłowej i skutecznej komunikacji z pacjentką wynikają same korzyści. Dotyczą one zarówno położnej jak i pacjentki.

Korzyści dla pacjentki:

• większe zadowolenie z kontaktu z personelem
• większa skłonność do optymizmu i wiary w siebie
• łatwiejsze podporządkowanie się zaleceniom personelu
• zmniejszenie się uczucia uzależnienia od innych, bezradności, smutku.

Korzyści dla położnej:

• skuteczniejsze rozwiązywanie problemów pacjentki
• większe zaufanie do personelu
• poznanie odczuć pacjentki
• uzyskanie od pacjentki dokładnych danych i dzięki temu dokładniejsze postawienie diagnozy.

Prawidłowa komunikacja między położną a pacjentką ma ogromny wpływ na lepszy kontakt matki z dzieckiem oraz na jej lepsze samopoczucie. Da jej przede wszystkim zadowolenie i uśmiech.

Tekst: Janina Frączek, laureatka 6. edycji konkursu “Położna na medal”