Dr Katarzyna Stoś, prof. nadzw. IŻŻ o roli pomidorów i ich przetworów w diecie i pięciu powodach, dla których warto sięgać po zupę pomidorową

Pomidory – właściwie każdy Polak je zna i wie jak, i na ile sposobów można je przyrządzić. Pomidory oraz najbardziej popularna w Polsce zupa pomidorowa – lubimy ten duet i intuicyjnie często po niego sięgamy. Idealnie sprawdzi się jako propozycja na obiad w weekend i w tygodniu. W zależności od wykonania może być bardziej domowy lub wykwintny. Ale czy tak naprawdę wiemy, co w sobie kryje? O odkrycie tajemnic pomidorów, przetworów pomidorowych i powstającej z nich zupy pomidorowej poprosiliśmy dr Katarzynę Stoś, prof. nadzw. Instytutu Żywności i Żywienia, współpracującą z marką Łowicz.

Pani profesor, od lat zajmuje się pani propagowaniem zdrowego odżywiania i zachęca Polaków do jedzenia warzyw. Proszę nam powiedzieć, dlaczego warto sięgać po przetwory pomidorowe w tym po przecier pomidorowy, pomidory w puszce i passatę oraz powstającą z nich zupę pomidorową?
Powodów jest wiele, ale zacznę od tego najważniejszego. Pomidory, jak i inne warzywa wraz z owocami znalazły się u podstaw Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej rekomendowanej przez Instytutu Żywności i Żywienia. To produkty bardzo ważne dla naszego zdrowia. Zupa pomidorowa, podobnie jak inne zupy warzywne, może stanowić jedną z pięciu zalecanych przez ekspertów żywieniowych porcji warzyw lub owoców, które powinniśmy spożywać każdego dnia. Zupę pomidorową możemy przygotować ze świeżych pomidorów, z pomidorów w puszce, z przecieru czy passaty. Jak kto lubi. Niestety w Polsce ciągle jemy zbyt mało warzyw. Jak pokazują najnowsze dane IERGIŻ1 średnie dzienne spożycie warzyw wynosi w Polsce zaledwie 163 g na osobę, co daje tylko 58,92 kg na osobę rocznie. To znacznie poniżej nie tylko zaleceń światowych autorytetów ds. żywienia, ale także średniej europejskiej. A pomidory to jedne z najbardziej popularnych w Polsce warzyw, dostępne przez cały rok w postaci szerokiej oferty przetworów. Dodatkowo zupa pomidorowa jest bardzo prosta w przygotowaniu i szczególnie lubiana przez dzieci.

Czy może pani powiedzieć, jakie cenne substancje mają w sobie pomidory, ich przetwory, w tym zupa pomidorowa?
Powszechnie kojarzymy pomidory i przetwory z nich wykonane z potasem, którego w 100 g zawierają ok. 280 mg. Ale tak naprawdę są one źródłem wielu cennych składników odżywczych, w tym m.in. witaminy C, E oraz K, folianów i beta-karotenu. W zupie pomidorowej znajduje się niezwykle istotny dla naszego organizmu antyoksydant – likopen. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w zupie pomidorowej będzie wykazywał większą aktywność, niż w surowych pomidorach. Likopen jest bowiem substancją, która poddana obróbce cieplnej staje się lepiej przyswajalna dla ludzkiego organizmu. Ten antyoksydant ma bardzo szerokie działanie regeneracyjne. Bierze udział w procesie niszczenia wolnych rodników, tym samym spowalniając proces starzenia się komórek. Chroni włókna kolagenowe, dzięki czemu skóra jest bardziej napięta i gładka. Jego przeciwutleniające działanie zmniejsza również ryzyko wielu chorób, w tym ryzyko zawału serca, cukrzycy oraz przeciwdziała rozwojowi nowotworów.

Jakie jeszcze korzyści możemy osiągnąć wzbogacając dietę w pomidory, ich przetwory, w tym w zupę pomidorową?
Wszystkie zupy dostarczają do naszego organizmu wodę. Przyjmuje się, że dorosła osoba powinna wypijać ok. 2,5 l wody w ciągu doby. Porcja zupy może zastąpić część płynów lub uzupełnić braki. Wartość zupy pomidorowej w kontekście nawodnienia wzrasta dzięki temu, że już same surowe pomidory zawierają ponad 90% wody. Zwykle trudno jest wypić dwa litry wody w ciągu dnia, natomiast rozłożenie tego zapotrzebowania na inne napoje w tym soki i posiłki, jak chociażby zupy, jest dużo łatwiejsze. Pamiętajmy o zupie pomidorowej wtedy, gdy tracimy wodę – po większym wysiłku fizycznym, w czasie upałów, podczas rekonwalescencji, a także wtedy, gdy chcemy się odchudzać lub po prostu dbamy o prawidłową masę ciała. Zupa pomidorowa dostarczy nam wtedy nie tylko cennych składników odżywczych przy stosunkowo niskiej liczbie kalorii (pod warunkiem, że nie będzie przygotowana na tłustym wywarze), ale również płyny, o których uzupełnianiu tak łatwo się zapomina.

Pani profesor, w jaki sposób zachęcić dzieci do jedzenia warzyw?
Na przykład podając dzieciom warzywa w innej niż tradycyjna formie. Dzieci zupę pomidorową, lubią szczególnie, dlatego może być alternatywą dla surowych pomidorów. Jak już wspomniałam, ma ona wiele zalet dobrego posiłku. Zawiera cenne substancje odżywcze i dużą ilość wody. Może być podana na różne sposoby, np. tradycyjnie lub w postaci kremu. Można powiedzieć, idealna dla dzieci, które najczęściej niechętnie jedzą np. warzywa w „surowej” postaci. Dlatego warto zachęcać dzieci – niejadki do spróbowania zupy pomidorowej. Jestem przekonana, że nawet bardzo kapryśna pociecha skusi się na taki posiłek. Warto też pamiętać, że zupa pomidorowa to dobre rozwiązanie dla dzieci z problemami związanymi z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Jest niskokaloryczna i lekkostrawna – oczywiście w wersji bez wywaru mięsnego i śmietany. Jej zaletą jest również to, że produkty do jej przygotowania dostępne są przez cały rok, a ich wybór jest obecnie bardzo szeroki i pozwala na różnorodność. Możemy sięgnąć po przecier pomidorowy, idealny do tradycyjnej pomidorowej, ale też po np. passatę, z której powstaje aksamitnie gęsta zupa czy po pomidory w puszce, które są pozbawione skórek i doskonałe do pomidorowego kremu. To szczególnie dobry wybór dla mam, dbających o bezpieczne odżywiania maluchów.

Zupa pomidorowa ma niską kaloryczność. Czy to oznacza, że można ją polecić osobom dbającym o linię?
Zupy to dobre rozwiązanie na co dzień, nie tylko dla osób dbających o linię, ale również dla tych dbających o zdrową, zrównoważoną dietę. Pomidory, przetwory pomidorowe, a także zupa pomidorowa dostarczają wielu wartościowych składników i nawadniają organizm. Zupa pomidorowa przygotowana np. na wywarze warzywnym jest sycąca i lekkostrawna. Do tego – łatwa w przygotowaniu, a to duża zaleta w momencie, gdy brakuje nam czasu na planowanie posiłków. Polecam spożywanie zupy pomidorowej przez cały rok. Powinniśmy jeść ją latem, szczególnie podczas upałów, w postaci chłodnika. Uzupełnimy witaminy, składniki mineralne i płyny, które przy wysokiej temperaturze tracimy w szybkim tempie. Natomiast zimą – zupa pomidorowa to posiłek, który skutecznie nas rozgrzeje. Dobrym rozwiązaniem jest wtedy wersja krem. Taka dawka cennych składników odżywczych podniesie naszą odporność i przyczyni się do zwiększenia ochrony przed infekcjami.

Pani profesor, czyli jakie jest pięć najważniejszych powodów aby sięgać po zupę pomidorową?
Najważniejszy to fakt, że to zupa warzywna, czyli może stanowić jedną z pięciu porcji warzyw.
Drugi argument – to jej bogactwo w substancje odżywcze, mikro-, makroelementy.
Trzeci – podobnie jak warzywa jest źródłem wody, zatem nawadnia organizm.
Kolejny to fakt, że zupę tę bardzo lubią dzieci. To doskonały sposób na zachęcenie ich do jedzenia warzyw.
Ostatni, ale wcale nie mniej ważny, to że zupa pomidorowa jest niskokaloryczna, lekkostrawna i łatwa w przygotowaniu. Może ją jeść każdy.

Materiał powstał we współpracy z marką Łowicz.